La sciéncia, de còps, pòt tanben èsser utilizada per melhorar la lucha contra lo cambiament environamental e la santat de las personas. Aquò es la resulta d’un nòu estudi scientific que demanda un cambiament global dins la dièta dels umans de la planeta tota se volèm subreviure en 2050. La solucion seriá de manjar fòrça […]
Cada annada mès de 350 milions de tones de plastic contaminen era planeta. Mès e mès. Es olandesi an trapat ara ua manèra de reciclar tot aqueth plastic; hèr carretères e carrèrs de plàstic. Eth passat mes de seteme era vila olandesa de Zwolle, ena província d’Overijssel, inaugurèc era prumèra carretèra hèta damb un 70% […]
Es una conducha umana. O aquò se pensava. Los umans repartisson de manjar e d’autres presents a lors amics per apuèi – çò ditz la sciéncia – recebre atanben de presents. Pr’aquò la resulta d’un estudi fach sus de chimpanzés e la tròba d’aquela quita conducha es estonanta. Sapiéncia n’a parlat amb los cercaires de […]
11 estats del sud dels Estats Units se desseparèron de l’Union tre 1861 e formèron los Estats Confederats. Un poder capitalista e expansionista, que son industria principala era lo coton, cultivat pels esclaus negres. Aquesta  aberracion d’un estat capitalista e esclavista aviá enveja de sasir los territòris a l’oèst, l’Arizona, lo Nòu-Mèxic, e tanben Califòrnia. […]
Totes sabèm que l’istòria es escrita pels venceires. La revòlta bagauda del sègle V que se produsiguèt en Aquitània e la Tarraconense es pas cap d’excepcion. Pendent d’annadas l’istoriografia internacionala oficiala volguèt demostrar amb aquela revòlta un soslevament social contra l’òrdre economic roman de l’epòca. Sapiéncia poguèt estudiar lo trabalh del cercaire basco Larrañaga Elorza […]
Divèrses òsses trobats a Christmas River dins lo sud de l’illa de Madagascar confirmèron doas causas: que l’òme i arribèt fòrça abans çò que se pensava, e que visquèt pendent de milièrs d’annadas amb d’aucèls elefants que pesavan mai de 500 kg. Lor escantiment aguèt luòc fa solament 1000 ans. Los òsses d’aucèl elefant (espècias […]
Arriben donades sus ua discussion qu’a aué era comunautat scientifica. Açò, que sèrie çò de mès normau, ei mès qu’interessant pr’amor qu’era discussion ei sus ua des teories de fisica mès importantes dera nòsta epòca: era teoria de còrdes. Açò ei atau pr’amor qu’aguesta teoria pòt explicar era existéncia de totes es causes que i […]
Plan sovent los paleontològs pòdon pas arribar fins a l’origina d’una espècia. Un exemple ne serián los ominins. Pr’açò es una bona notícia la confirmacion scientifica de la primièra espècia d’esquiròl volador a travèrs l’estudi d’una esqueleta fossila trobada en Hostalets de Pierola, en Catalonha. Sapiéncia n’a parlat amb la còla que l’a descricha e […]
Matias Corvinus laissèt pas cap de filh legitim per contunhar la sieuna òbra. Pauc après sa mòrt la vila de Viena tornèt a mans dels Habsburg amb lo cap de la dinastia e al còp emperaire, Frederic III, que tornèt demandar per sa familha la corona de Sant Estève, qu’amassava ambedós reialmes d’Ongria e Croàcia. […]
La biografia de Puyi, lo darrièr emperaire de China, mòstra la trajectòria de l’istòria chinesa pendent la primièra mitat del sègle XX. La cort imperiala chinesa èra lo centre de fòrça conspiracions per aténher lo poder, del temps que l’empèri èra ocupat e espetat per de poténcias estrangièras. La violenta Revòlta dels Boxers de 1899, […]