E sabètz que vòu díser la paraula bivalva ? Que vòu díser que i a duas valvas e qu’ei la paraula usada peus cercaires entà parlar de mei de 20.000 espècias animaus marinas. Qué ei lèu dit. Pr’amor que los molluscs de tipe bivalve an ua coscòlha devessida en duas mieitats e pr’amor d’aquerò lo nom de bivalves.
Las valvas que son de faiçon abituau ligadas per carn, e atau l’animau que pòt obrir e barrar la coscòlha segon la soa volontat. L’animau qu’ei tostemps dens la coscòlha, acerà on pas guaire predators i pòden arribar. Ne vau pas díser que hèra de las espècias bivalvas son plan coneishudas peus umans pr’amor que’n son estadas menjadas despuish hè milèrs d’annadas: clèscs, muscles, ustras, Coscòlhas de Sent Jacme o enqüèra de lavanhons.
La velocitat n’ei pas caracteristica deus bivalves, au mensh ara ora de har movements lateraus. Atau, que son animaus que’s desplaçan pas de faiçon facila. Qualcunas espècias que demoran ligadas a ua ròca e que dèishan que la neuritud arribe dab l’aiga entà la filtrar. L’aiga qu’ei chuclada per un tube, nommat sifon. Puish crotzarà las brànquias en fòrma de pluma entà n’aver l’oxigèn. E puish l’aiga torna a estar lençada a l’exterior.
Coscòlhas divèrsas
Los clèscs qu’an ua coscòlha en fòrma de bomba, de color clara e dab linhas parallèlas. Que demoran au sable de la plaja e de la còsta, e qu’usan lo lor pè entà se ligar a la superficia. Los muscles, per contra, que prefereishen demorar sus ua arròca pr’amor que pòden resistir plan las èrsas de la mar. Las ustras, que son màgers, e que son plan aimadas pr’amor de la soa carn. Que son suenhadas e elevadas peus umans de faiçon artificiau e aquò qu’ajuda l’espècia a subervíver la pression umana.
Los coscòlhas de Sent Jacme, d’ua auta faiçon, que son bivalves rares, pr’amor que’s pòden desplaçar plan. E, com hèn ? Qu’obreishen e que barran de faiçon hèra rapide las valvas e aquò que provòca l’entrada e sortida d’aiga lèu, çò qu’entraina lo lor desplaçament. E enqüèra qu’an uelhs petits entà trobar los predators.
Los cotèths, en mei d’aquò, que demoran a la plaja e qu’an lo lor nom pr’amor de la soa fòrma rectangulara longa. Que pòden arribar aus 20 cm de longor e qu’an ua vita sosterranha. Totun, qualcunes bivalves que pòden víver en aiga dolça. La màger espècia qu’ei l’Anodonte deus Cicnes, que pòt arribar aus 23 cm de diamètre e demora en lacs e arrius. Tanben i a espècias de muscles d’aiga dolça. Ua auta espècia de bivalve que podem trobar dens un fluvi qu’ei la Pisidia, ua espècia ermafrodita.
Dens daubuas espècias d’ustra, l’animau produsís pèrlas de nacra. Se un cors estrangèr entre dens, com ac pòt har un gran de sable o un parasit, lo mollusc qu’ac cobreish dab nacra, que formarà, fin finau, ua beròja pèrla. Las mei beròjas que son a l’ocean Pacific e las principaus deu monde qu’arriban a har 12 cm de diamètre. Estonant, vertat ?
Era redaccion
Fotografia principau: Juan Tiagues/CC.
Aquesta cronica suu Ràdio País: https://soundcloud.com/radio-pais/natura-bivalves-que-vou-dire-duas-valvas?in=radio-pais/sets/natura
