Avèm totjorn cremat la Tèrra
Un nòu estudi scientific establiriá la data mai anciana que nòstra espècia cremèt l’environament a son entorn. Malgrat qu’arqueologicament ja siá estat enregistrats de fuòcs provocats per l’òme en Austràlia fa aperaquí 60 000 annadas, ara una autra còla de cercaires afirma que nòstra espècia cremèt l’environament fa mai de 92 000 ans en Malawi, en Africa de l’Èst.
Per ansin, lo nòu estudi a trapat d’evidéncias del cambiament de païsatge realizat per d’umans en tot cremar l’environament. L’amassada de donadas arqueologicas seguras (d’espleches de pèira per far de fuòc de fa mai de 92 000 ans) e de donadas paleoenvironamentalas de la riba nòrd del lac Malawi n’es la resulta. Aquesta seriá la confirmacion pus anciana del cambiament de l’ecosistèma de part de nòstra espècia.
Arrestar la creissença de la selva
L’estudi es estat publicat dins lo numeric Science Advances, e afirma que lo fuòc volía metre fin a la creissença de la selva de la region e crear un terren mai dobèrt. Segon la paleoantropològa de l’Universitat de Yale, Jessica Thompson, “es l’evidéncia pus anciana de la volontat umana de transformar l’environament. Confirma que, durant lo Pleistocèn Superior, los umans avián descobèrt una nòva manièra d’emplegar lo fuòc”.
L’estudi foguèt realizat per un total de 27 cercaires dels Estats Units, d’Africa, d’Euròpa, d’Asia e d’Austràlia, e foguèt dirigit per David Wright, de l’Universitat d’Òslo. Los espleches de pèira trobats èran tipics de l’Edat de Pèira Mejana, que comencèt fa 315 000 ans. Se pensa que nòstra espècia nasquèt aperaquí dins aquel periòde pr’amor que las tròbas arqueologicas venon de mai en mai complèxas dempuèi alavetz.
Las donadas arribèron après que se foguèt fach mai de 100 traucs long de centenats de quilomètres a l’entorn del lac african Malawi. Tanben foguèt culhit de pollen e de carbon de l’epòca. Segon los cercaires que faguèron l’estudi, i a mai de carbon justament abans un cambiament environamental prigond. E puèi venguèt un ecosistèma pus sec, un fach pas brica comun a l’epòca en aquela region, plena de bòsques. “I aviá una selva densa, çò diguèron, e après, l’environament cambièt, perque i a de plantas pichonas pertot que pòdon plan viure amb lo fuòc”.
Totun, aquel cambiament environamental semblariá mai restacat amb una societat que viviá d’elevatge que non pas amb una de caçaires-culheires. E aquò poiriá implicar un cambiament social pus ancian de l’òme modèrne. Pasmens, es pas clar encara perqué foguèt cremat aquel ecosistèma, benlèu pr’amor que volián produire de camps amb sonque de plantas per melhor culhir lors fruches. Es tanben possible qu’aquel tipe de pichons fuòcs venguèsse puèi totalament sens contraròtle e que per aquela rason cambièt al 100% lo païsatge del luòc fins a uèi lo jorn. Cossí que siá, es segur que lo fuòc foguèt produch per l’òme. Un fach que dura fins a l’epòca actuala.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion
