E mai se los generals d’Alexandre lo Grand avián decidit reconéisser los dreches de succession del sieu filh amb la princessa bactriana Roxana (qu’èra pas nascut encara), fin finala, aqueles meteisses generals, nomenats tamben amb lo nom de “diadocs”, decidiguèron se repartir l’empèri, mas car eles meteisses confisavan pas los unes en los autres, la reparticion deviá satisfar totes: un trabalh fòrça complicat.
Antipatre venguèt lo regent de Macedònia e Cratèr lo tutor (“prostates” segon la denominacion grèga), perque lo filh d’Alexandre èra nascut pas encara, e Felip Arridèu, lo fraire del defunt rei, patissiá una cèrta deficiéncia mentala. Aquela situacion prevesiá de grands problèmas al tròn macedonian, cossí foguèt posteriorament demostrat amb l’assassinat d’ambedós eretièrs, Alexandre e Felip, paucs ans après. Cratèr foguèt tanben nomenat grand general de totas las armadas asiatics de l’empèri.
Ptolomèu, que s’aviá establit a Alexàndria, après la conquista d’Egipte, coma governador de la província, contunhèt coma rei egipcian, en creant la nòva dinastia dels Ptolomèus o Lagidas. Segurament de totes los ”eretièrs” d’Alexandre, foguèt qui gaudiguèt de mai estabilitat e tranquillitat, en consolidant una dinastia que se mantenguèt al tròn egipcian gaireben tres sègles.
Lisimac venguèt lo nòu rei de Tràcia, del temps qu’Antigòn recebèt lo domeni de Panfilia, Lidia e Frigia. Eumenes governèt Capadòcia e Paflagònia e Leonat atenguèt un fragment de Frigia. Totes eles a la Peninsula d’Anatolia, l’actuala Turquia. E lo general Perdicas demorèt a Babilònia, e obtenguèt una posicion que semblava l’”arbitre” o “moderador” que deviá resòlvre los futurs conflictes entre totes aqueles generals.
Un scenari de lucha
Solament una tòca jonhiá totes los generals “eretièrs”, l’assag de dominar Atenas. Car esclatèron lèu los conflictes perqué cada general voliá conquistar de territòris vesins dels autres. L’esperit d’union d’Alexandre desapareissiá. Antipatre e Ptolomèu creèron una union contra Perdicas, que foguèt derrotat. Amb la siá mòrt, lo general Seleuc venguèt lo nòu monarca (o satrapa) de Babilònia, en inaugurant la nòva dinastia dels Seleucidas.
Ptolomèu e Antigòn s’afrontèron a Gaza, amb victòria del mòu monarca egipcian, mas lo meteis Antigòn foguèt derrotat tanben a Ipsos per Lisimac e Seleuc. Aquel darrièr incorporèt al sieu reialme los territòris del vencit Antigòn. Tot un scenari de luchas entre los ancians companhs de guèrra que creavan una granda inestabilitat al Pròche Orient pendent decadas.
Abans d’aqueles conflictes los generals prepausèron a l’armada d’Alexandre qualqu’unes dels desirs del sieu defunt monarca, que volián manténer lo remembre del macedonian. Alexandre aviá somniat amb l’edificacion d’un grand monument funerari consacrat al sieu amic Efestion e un autre a Macedònia per onorar lo sieu paire, lo rei Felip, lo bastiment d’una enòrma flòta de mai de mil vaissèls per conquistar tot lo continent african (lo soni d’Alexandre èra dominar e jónher tot lo mond), e de divèrses temples de dimensions gigantescas per tot l’empèri. Lo còst d’aqueles projèctes, totalament imprevisible, provoquèt que foguèsson refusats per l’armada.
Malgrat totes aqueles conflictes nomenats entre los “eretièrs” d’Alexandre, lo periòde posterior a la siá mòrt, conegut amb lo nom de “periòde ellenistic” foguèt una epòca d’esplendor culturala e desvolopament economic, perque las relacions entre los pòbles de la Mediterranèa Orientala e lo Proche Orient cresquèron considerablament.
Un article de Francesc Sangar*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
