Ongan l’estat de Tèxas celèbra lo 180n anniversari de la batalha d’El Alamo. Delà los faches guerrièrs, la conquista de la mission espanhòla d’El Álamo (“lo píbol” en occitan) representa la lucha contra l’opression e l’esperança d’un futur melhor, tot çò que desiran totes los èsser umans e per tant es un fach universal.
Èra l’an 1835 e l’estat de Tèxas aviá declarat la siá independéncia de Mèxic. Un grop de soldats texans s’èra fortificat dins la petita mission franciscana d’El Álamo, prèp de la vila actuala de San Antonio, en Tèxas. En 1836 lo generalissim e cap de l’armada mexicana decidiguèt d’escrachar d’una manièra definitiva la rebellion texana. Ansin arribèt a El Álamo lo 23 de febrièr de 1836 amb de milièrs de soldats d’infantariá, cavalariá e artilhariá. Lo combat foguèt, en tot moment, inegal.
Totun, los prèp de 200 texans que demoravan dins la mission amb James Bowie e William Crocket coma caps, aital coma l’aventurièr Davy Crocket, resistiguèron bravament pendent mai de 13 jorns. A la fin, los mexicans ganhèron la batalha e conquistèron El Álamo mas la nòva de la siá casuda bastèt per soslevar de milièrs de volontaris en Tèxas tot, que venquèron Santa Anna e proclamèron definitivament l’independéncia de Tèxas en 1837.
Una istòria longa e coneguda
Fondada en 1718 per los espanhòls, la mission d’El Álamo foguèt venduda solament dètz ans après la siá casuda, çò es en 1846, un simbòl universal de la lucha contra l’opression. E mai se Santa Anna faguèt çò qu’aviá de far, pr’amor qu’un territòri de la nòva Republica de Mexic s’èra soslevat per se separar, tanben es estat totjorn considerat coma un tiran que laissèt pas cap de subrevivent. Solide que lo cinèma estatsunidenc a balhat una vision fòrça antiïspanica e chauvinista, mas tanben es vertat que fòrça istorians de tota la planeta contunhan de considerar aquesta batalha coma un simbòl de la libertat dels pòbles.
La siá istòria, coma mission franciscana, d’en primièr, e coma vilatjòt puèi, es estada considerada coma l’istòria del mestissatge. Amb d’espanhòls que visquèron demest de natius americans primièr e après amb de mexicans fins a la conquista de l’independéncia mexicana. En 1821, Stephen Austin arribèt al vilatge amb 300 familhas estatsunidencas qu’avián lo permés del govèrn mexican per i viure. E contunhèron d’èsser una minoritat demest la granda majoritat de populacion ispanica.
Sam Houston, lo general texan, qu’aviá l’armada d’aqueste país jos los sieus òrdres, decidiguèt d’anar pas ajudar la mission encerclada d’El Álamo pr’amor qu’aviá pas pro d’òmes per ganhar una batalha. Mas la siá conquista comportèt un succès encara mai grand que s’aguèsson ganhat los texans. En un pauc mai de dos meses los texans poguèron véncer los mexicans a la batalha de San Jacinto en tot cridar: “Remembratz El Álamo!“. E encara que los mexicans avián fòrça mai de soldats, perdèron la batalha e Santa Anna foguèt capturat. En cambi de la siá vida aguèt de signar un tractat politic que balhava l’independéncia totala a Tèxas. Los mòrts avián vencuts los vius. Tèxas èra liure.
Lo legat del Álamo a perdurat a travèrs de generacions e generacions. L’armada estatsunidenca prenguèt suènh de las rèstas de la mission fins en 1905, moment ont contunhèron de o far un grop de femnas sonat “Las Filhas de la Republica de Tèxas”. Elas, las felenas e las descendentas del òmes mòrts a El Álamo en 1836 -pr’amor que Santa Anna aguèt una pensada compacienta amb elas e las laisset fugir la mission pauc après aucir totes los òmes dins la batalha finala- sèrvan uèi lo jorn la mission d’El Álamo amb determinacion.
Fa 180 ans, uèi, mas El Álamo lo vesitan cada an mai de 2,5 milions de toristas, estatsunidencs e mexicans en la siá majoritat mas tanben europèus. Es vertat qu’es estat gaireben tot rebastit, mas lo simbòl de la libertat encara i persistís: fòrça abitants de tota la planeta sabon çò que vòl dire en tot escotar una soleta frasa: “Remembratz-vos El Álamo !”
Christian Andreu
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet , lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion.
