Ua causa segura ei qu’avem besonh de la natura entà subervíver. Atau, crotzar daubuns limits pontuaument a l’ora de destrusir l’environament que pòden plan comprométre lo noste futur d’ua faiçon pregonda. Que cau donc parlar de limits de la planeta entà ensajar de non pas los crotzar. Aquò qu’estó dejà hèit l’annada 2009. Qu’avem puish crotzat aqueths limits o enqüèra avèm temps entà blocar l’escadença de suberviure deu monde ? E com s’ei desvolopat aqueth ahar en l’estat francés ?
Adara qu’ei estat publicat un rapòrt environamentau sus l’estat deus limits de la planeta en generau, mès tanben en l’estat francés. Que parla sus com podem lutar contra lo cambiament climatic. Çò de mei curiós qu’ei que los media parlan tostemps de daubuns limits, mes jamei d’autes, que pòden estar autant o mei importants.
L’estat francés qu’ei un deus estats de la planeta on lo cambiament climatic aumenta de mei en mei rapide. Despuish 1850 e dinc a 2021 l’estat francés avèva dejà provocat dinc au 2,3% de las emissions mondiaus de dioxide de carbòni. Qu’ei ua mejana de dinc a un 48% mes que la mejana mondiau. Que son los traç que dèishan los gascons e los francés despuish hè mei de 150 annadas.
Totun, l’esfòrç deu governament deuré miar a poder arrestar ua creishença de la temperatura de dinc a 2 ºC. Entà aquò poder har las emissions mejanas de las regions que deurén poder diminuïr dinc a un 42% abans de 2030. Qu’ei quasi la mieitat de las emissions de dioxide de carbòni actuaus. E abans de l’annada 2050, los francés e gascons que deurén poder aver baishat aqueras emissions dinc a 4 o 5 còps entà cada abitant si’s vòu arrestar la creishença de la temperatura globau tanben de 2 ºC.
Totun, divèrses estudis recents confirman que la biodiversitat a l’estat francés en en situacion critica, quasi catastrofica, pr’amor de la destruccion de l’environament. L’indèx d’extincion de las espècias que creishó las darrèras 20 annadas un 99% en l’estat francés. En tota Euròpa aqueth indèx solament creishó un 67% e un 36% en tota la planeta. La situacion donc ei critica.
La situacion vad enqüèra mei alarmanta au nòrd de l’estat francés e tanben en dehòra de França metropolitana. E, maugrat que dejà i a daubuas directivas entà aquò arrestar, solament an efèits locaus, coma lo prepausat per Natura 2000. En mei d’aquò lo govèrn pensa qu’abans de l’annada 2030 i aurà dinc a un 30 % deu territòri plan protegit.
Totun, l’usatge d’azòte e deu fosfòr au monde de l’agricultura pròvoca enqüèra hèra problèmas environamentaus. A l’estat francés, urosament, l’azòte qu’ei de mensh en mensh usat. Mes la mejana francesa qu’ei enqüèra hèra mei hauta que la mejana mondiau. L’usatge de fosfòr, per contra, qu’ei mendre que la mejana mondiau, mes tanben ei alarmant. Atau, dinc au 73% deu sòu de l’estat francés qu’ei estat classat coma vulnerable.
De mei en mei espandidas de bòsc
D’un aute costat, a l’estat francés i a de mei en mei espandidas dab bòsc e de mensh en mensh tèrras agricòlas. Dinc a un 16% de la desforestacion que pateish l’estat francés qu’ei consumit per l’Union Europèa. Qu’ei atau pr’amor qu’ua directiva europèa defend exportar produits de la husta en dehòra de la medisha union.
L’environament francés produsis un 0,2% d’aiga doça de tota la planeta. Mes la mejana que vadó de mei en mei mendre las darrèras duas decadas pr’amor d’ua creishença de la populacion. Per çò que tòca a la produccion de residús medicamentaus, additius, pesticidas o deus plastics, lo Pacte Vèrt de l’Union Europèa demanda redusir la quantitat actuau un 50% en la mar e un 30% en tèrra shens data finau. E n’i a pas nada lei sus la reduccion de residús nuclears enqüèra.
Lo rapòrt environamentau tanben que confirma que i a tres limits que son pas enqüèra crotzats, coma l’acidificacion de la mar, dab un 30% de mei despuish la revolucion industriau. L’estat francés ei lo quatau estat de la planeta dab mei de coralh. E dinc a un 67% d’aqueth ei dejà estat protegit.
Lo limit de l’ozòne estratosferic tanpòc ei estat crotzat, enqüèra. E la restauracion deu meteis ei un procés plan lent, mes continú. Qu’ei lo resultat d’ua decision internacionau entad ac protegir. En mei d’aquò, a l’estat francés l’usatge d’aerosòus tanben ei vadut mendre las darrèras annadas, pr’amor deu Plan Nacionau de Reduccion d’Emissions de Contaminants Atmosferics. L’aire, qu’ei adara donc mélher que 20 annadas a. E las zònas de baishas emissions urbanas qu’ajudaràn enqüèra mei a aver mei d’aire de qualitat.
Atau, que’s pòt véder que i a limits environamentaus que son dejà estats crotzats. Autes, totun, enquëra non e aquò demòstra que crear bonas leis environamentaus ajuda e plan a melhorar l’environament de l’estat francés e mondiau. Se sabem donc, com har, la question ei : perqué hèm pas parièr dab tot ?
La Redaccion
Cronica d’aguest article sus l’espaci Natura de Ràdio País :https://soundcloud.com/radio-pais/natura-un-raport-inquietant?in=radio-pais/sets/natura
