Es cercaires confirmen qu’era extincion actuau que patís era planeta, çò ei era 6a extincion, ei enquia 35 còps mès rapida que çò que se pensava. Era diferéncia ei que, sovent, extincions anterioras an auut una causa exteriora (coma un meteòr) mes era actuau a coma soleta causa era umanitat. E aguesta ei era major menaça que pòt patir era fauna e era flora mondiau aué.
Qu’ei ua extincion segura, çò dideren es cercaires. Eth resultat des activitats umanes ena planeta provòque era extincion de fòrça espècies e damb ua velocitat mès e mès rapida. Açò ei çò que demòstre un nau estudi dera universitat americana d’Stanford e publicada non hè guaire.
Era fin de fòrça genres animaus
Es cercaires auien era volontat d’assajar de descorbir se aguesta extincion ei grèu entàs espècies, mès es cercaires tanben an volut conéisher se ère grèu entàs genres animaus. Atau, era còla de cercaires estudièc mès de 4.500 genres animaus (o 34.600 espècies). Eth resultat ei que, des dera annada 1500, i an auut mès de 73 genres animaus qu’aué ja non i son.
Segontes açò, çò dideren es cercaires, era velocitat d’extincion actuau ei enquia 35 còps mès rapida que d’autes que i auec es darrères 500.000 annades. Açò vò díder qu’es umans en sonque 500 annades an provocat ua extincion qu’era natura auriá demorat a provocar 18.000 annades.
« Èm cercaires, çò diguec Gerardo Ceballos, dirigent d’aqueth estudi. E non volèm èster alarmistes. Mès cau explicar quau ei era situacion pr’amor qu’ei fòrça grèua. Pr’amor que cada dia perdèm companhs de viatge unics”.
Ena natura, quan ua espècie animau morís ua auta neis. Mès quan morís un genre, era diversitat patís un còp fòrça fòrt. Non copem ua arrama mès tot er arbe. E era natura necessite centenars de milions d’annades entà tornar a aucupar aqueth horat. Ei fòrça grèu enta un ecosistèma. E ac serà tanben entàs umans.
Pr’açò, ara, es cercaires demandan ua accion politica mès valenta, pr’amor que cau ajudar toti es animaus dera planeta e non sonque es d’airaus tropicaus. Segontes es cercaires, era umanitat ja non pòt víuer com abans e, ath còp, sauvar era biodiversitat dera planeta. Ei un camin o un aute, e se escolhim eth prumèr camin era arrama on èm serà definitiuaments trincada.
Era Redaccion
