L’arqueologia americana aviá totjorn sospechat que l’anciana vila mexicana de Teotihuacan, qu’aguèt son edat d’aur entre los ans 1 e 600 après lo Crist, èra pas una vila comuna. Ara, un nòu estudi de l’arqueològ Michael E. Smith confirma que foguèt una vila unica en America e benlèu sus la planeta tota.
Foguèt una de las mai grandas vilas que jamai son estadas bastidas pels indigènas americans. Situada a solament 40 quilomètres de la vila de Mexic. Tenguèt una superfícia de prèp de 20 quilomètres cairats e mai de 100 000 abitants. De mai, se restaquèt amb d’autras civilizacions mesoamericanas. Aquò e mai encara an fach d’aquela una vila unica.
Encara es pas conegut qui bastiguèt la vila, sas relacions amb los estats vesins o perqué foguèt abandonada. Qualques teorias parlan d’una guèrra civila, d’una catastròfa environamentala o benlèu d’una conquista exteriora –los chichimècas arribèron a l’airal en aquela epòca–. Quora los aztècas arribèron, mai de 1000 ans puèi, vegèron las roïnas de la vila coma un luòc de reverar.
Luòc de naissença dels dieus
Aital Teotihuacan recebèt son nom dels aztècas. Pensavan que la vila èra estada lo luòc de creacion de l’Univèrs. Aquò vòl dire que fa 1000 ans ja se pensava qu’èra una vila unica.E aquò es estat confirmat ara pel nòu estudi d’Smith publicat Open Arqueology. Segon aqueste,“l’influéncia de Teotihuacan sus las culturas americanas ancianas s’arrestèt pas dins las cresenças culturalas. Tanben i aguèron d’importantas influéncias arquitectonicas pels aztècas mas tanben per d’autras culturas”.
Per Smith, fòrça vilas mesoamericanas contunhèron los meteisses principis arquitectonics de Teotihuacan. E bastiguèron lo meteis tipe d’eficis. Totas las vilas avián un airal central amb de temples, un palais reial, una còrt e una plaça. A son entorn i aviá un airal residencial mai caotic.
“Teotihuacan aguèt pas cap palais de reial ni cort ni tanpauc d’airal central, çò diguèt Smith. Foguèt fòrça mai grand que d’autras vilas posterioras e l’airal residencial foguèt dessenhat plan melhor que lo de las vilas bastidas abans. Foguèt, per ansin, un exemple d’innovacion unic en tota l’istòria de l’umanitat”.
Las bastissas amb mai d’una pèça èran pauc abitualas abans la revolucion industriala, çò confirmèt Smith. Totun, las bastidas de Teotihuacan èran grandas e comòdas. Los principis èran desparièrs, çò contunhèt.
“Foguèt la soleta vila americana qu’utilizèsse de principis arquitectonics desparièrs, çò afirmèt Smith. Los apartaments trobats a Teotihuacan son un exemple unic de residéncia urbana en Mesoamerica mas tanben en tota l’istòria arquitectonica de l’umanitat”.
Al delà, l’arqueològ soslinhèt que las caracteristicas arquitectonicas de la vila de Teotihuacan foguèron unics abans e après son existéncia en Mesoamerica tota. Los quites aztècas trobèron dins aquela vila l’inspiracion per bastir lor capitala, Tenochtitlan, e la volguèron tanben bastir d’una manièra parièra”.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet , lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion.
Jornalet
