PRESENTACION DE “LO CRIT DE LAS MONTANHAS”
Excellenta presentacion a l’Institut d’Estudis Catalans del libre “Lo crit de las montanhas. Un viatge lingüistic al Capcir, lo Conflent e la Nauta Cerdanha” de l’escrivan catalan Eugeni Casanova, ganhant de l’ochena edicion del Prèmi Rafael Patxot e editat per la Deputacion Provinciala de Barcelona.
Pendent la conferéncia, l’autor expliquèt coma visitèt los desparièrs pòbles d’aquelas tres comarcas catalanas en cercant los parlants en la pròpria lenga, per conéisser la vertadièra situacion mas tanben de las caracteristicas lexicalas e foneticas del catalan parlat. La tòca es qu’aquel libre venga lo primièr d’una sèria consacrada a analisar la situacion e las caracteristicas de la meteissa lenga de la Catalonha del Nòrd.
De caracteristicas pròprias
Fòrça interessantas foguèron las explicacions sus las caracteristicas del capcinés, la modalitat parlada dins aquela comarca, ont trobam fòrça paraulas e sos semblablas amb la vesina lenga occitana. Vertadièrament a las tres comarcas estudiadas dins del libre podèm descobrir lo ponch d’amassada entre las doas brancas principalas dels dialèctes de la lenga catalana: lo blòc occidental e l’oriental, en un territòri ont nasquèt mil ans endarrièr lo catalan.
Malurosament, cossí remembrèt l’autor, la situacion del catalan dins aquelas comarcas es fòrça complicada, perque sèm davant los darrièrs parlaires qu’utilizan e an aprés lo catalan dins de l’estructura familiala. Abitualament los paucs nòus parlants an estudiada la lenga dins del sistèma educatiu.
L’an 1945 foguèt lo cambiament qu’originèt aquela situacion. Abans d’aquela data la majoritat de la populacion de la Catalonha del Nòrd parlava encara abitualament en catalan. Mas posteriorament la transmission generacionala de la lenga foguèt rompuda e los movements demografics provoquèron la constanta arribada d’una populacion francofona al territòri e una cèrta emigracion dels catalans del nòrd a d’autres departaments de França. Devèm meditar sul futur de las nòstras lengas, per evitar lors desaparicions malgrat que las circonstàncias sián pas favorablas.
Un article de Francesc Sangar*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
