Ua equipa de cercaires internacionaus que voló avisar que la mar pateish, uei, ua perta d’oxigèn alarmanta. Aquò que’s debanaré a tots los oceans de la planeta e, que se contunha atau, que poiré provocar ua grana extincion. Entà n’aver ua idèa mei pròcha, los cercaires que confirmèn que las dadas son plan parièras ad aqueras reculhidas sus la Grana Extincion de la Tèrra de 200 milions d’annadas a. Aquera extincion que tanben ei coneguda coma la Extincion Grana deu Triassic-Jurassic.
Dab aquò, los cercaires qu’avisèn que la pèrta d’oxigèn marin poiré jogar un maishant ròtle ara ora de provocar ua grana extincion marina mes tanben terrèstra. L’estudi qu’estó realizat per cercaires anglés, irlandés e holandés de las universitats d’Holloway, Dublin e Utrecht e qu’estó publicat au numeric Nature Geoscience.
Los cercaires, qu’usèn de balhadas quimias d’ancians depaus mineraus d’Irlanda deu Nòrd e d’Alemanha. Segon aquò, la perta d’oxigèn en lòcs guaire pregonds a la mar europèa que son mei hauts que los trobats pendent la Grana Extincion deu Triassic-Jurassic.
Una possibla extincion marina
“La pèrta d’oxigèn qu’ei un factor plan important se parlam d’extincion marina, que digó Micha Ruhl, deL Trinity College anglés. Estudiar lo passat qu’ei plan utile pr’amor que podem restacar epòcas passadas dab actuaus. Atau que podem trobar quan comence ua crisi gigantesca ».
“Totun, çò ajustè Ruhl, çò qu’avèm trobat qu’ei estonant, pr’amor que quan lo nivèu de pèrta d’oxigèn actuau ei parièr au d’epòcas passadas que provoquèn d’extincions granas, l’ahonida environamentau arriba de faiçon generau e tanben en lòcs on i avó pas cap pèrta d’oxigèn ».
Entaus cercaires aquò confirma que, maugrat que sovent solament los environaments locaus pateishen grèvas crisis, quan arriba la crisi finau que pòt entrainar ua grana extincion de la fauna e la flòra marinas e terrèstras a la planeta, e donc ua crisi globau, aquò, fin finau, tanben qu’arribe e arren ne pòt pas o arrestar.
E, tanben raperèn que mantun estudi a dejà confirmat que la pèrta d’oxigèn marin contunharà pendent lo futur, pr’amor de la crisi climatica actuau e lo cambiament climatic, qu’entraina de mei en mei de temperaturas mei hautas. E tanben i a estudis que confirman que lo corrènt marin de l’Atlantic que poiré començar lèu de s’arrestar.
La principau causa d’un mendre nivèu d’oxigèn marin que seré la matèria organica qu’arriba a la mar dab la tèrra, sustot nitrats e fosfats usats coma fertilizants agricòls. Tanben l’aiga usada per ostaus e l’industria. Un hèit dejà denonciat per Nacions Unidas, pr’amor que mei deu l’80% de l‘aiga lençada a la mar n’ei pas jamei tractada un aute còp.
Aquera fauta màger d’oxigèn qu’entraina la migracion de milèrs d’espècias que cèrcan aiga mei pura on poder alendar mélher. Mes aquò solament pòt ester realizat per espècias migratòrias o nomadas, pr’amor que lo coralh o las esponjas marinas n’ac pòden pas har, e ne pòden pas huéger. Segon l’Administracion Oceanica Estatsunitenca (NOOA) aquò qu’auré dejà provocat la mort de mei de dètz milions de tònas d’èstes vius a la planeta las darrèras annadas.
Ua auta consequéncia de la pèrta d’oxigèn marin qu’ei ua abilitat reproductiva mendre e espècias mei e mei petitas, çò afirmè Robert Magnien, deu Cèntre d’Estudis Oceanics Costèrs deus Estats Units. Entaus cercaires aquò solament se poiré resòlver dab cambiaments pregonds dens l’agricultura, un contròle màger de l’usatge deus fertilizants agricòlas e apréner a los arrestar abans de la soa arribada a la mar.
Cronica Natura de Ràdio País :
