L’ornitorinc (Ornithorhynchus anatinus) es una espècia mamifèra nativa de l’illa de Tasmania e l’èst australian. Son d’animals semiaqüatics e tanben es l’unica espècia de la familha dels Ornithorhynchidae que demòra al sègle XXI e tanben del genere dels Ornithorhynchus. Tanplan aperten a l’òrdre dels monotrèmas e uèi lo jorn sonque ne demòran cinc espècias a la planeta.
Lo animals monotrèmas son de mamifèrs que pòdon aver de pichons, mas pas dins la maire, cossí se debana en çò dels mamifèrs mas en tot podre d’uòus, que suenhan cossí fan los aucèls. Benlèu pr’açò los ornitorincs son estats considerats totjorn coma los animals pus rars de la planeta. Aital, son de mamifèrs que pondon d’uòus e que tanben son rars pr’amor qu’an un mòrre cossí an los aucèls, de pautas cossí pòt aver una loira e una coa semblanta a la qu’an los vibres. E, en mai d’aquò, son d’animals qu’an de poison per se defensar e doncas que tanben son dangieroses.
Un mamifèr tanben dangierós
L’ornitorinc es un mamifèr. I a pas gaires mamifèrs qu’an lo poison coma defensa. L’ornitorinc mascle a d’esperons a las pautas de darrièr que pòdon lançar de poison e pòt produsir una grana dolor a l’èsser uman se lo patís. Benlèu per tot açò, quora foguèt descobèrt per la comunautat scientifica, fòrça cercaires demorèron plan estonats per las sieunas caracteristicas. E n’i aguèt plusors que pensèron qu’èra pas un animal real.
Mas o es. E pòt viure plan en divèrses ecosistèmas naturals diferents. Pasmens, se pòt, viu la majoritat dels còps prèp de rius e flumes malgrat que lo clima siá diferent d’un environament a l’autre. Per ansin, òm pòt trapar d’ornitorincs en d’airals freds de montanha a Tasmania o als Alps australians mas tanben en de zònas tropicalas de la còsta australiana de Queensland.
Totun, an de besonh d’aiga blosa e benlèu pr’açò òm pòt pas los trapar dins la majoritat de luòcs del sud australian e sonque a l’illa dels Cangors ont foguèt introduch pels umans entre 1929 e 1946, a mai de l’airal de Murray-Darling.
La forradura de l’ornitorinc es bruna a l’esquia e lo cap e la part superiora de las pautas. La rèsta es de color grisa o mai clara encara. A la coa coma lo vibre mas l’utiliza pas coma fan aqueles mamifèrs car sonque es usada per nadar jos l’aiga. La forradura es espessa a dins i a d’aire usat per isolar l’animal del fred exterior. La coa tanben es usada coma magasin de graissa quand l’animal patís de fam. Un prètzfach biologic tanplan utilizat per d’autres mamifèrs d’aquel continent, coma lo Diable de Tasmania.
Lo mòrre de l’ornitorinc es long e umit, amb de forradura. E las siás pautas son corbas, un fach que se debana pus en çò dels guits mas plan rar en çò dels mamifèrs. Las membranas de las pautas de davant son màgers que las de las pautas posterioras. E son utilizadas per poder nadar melhor.
L’ornitorinc es un mamifèr plan estudiat per la biologia evolutiva uèi lo jorn mas fins a començament del sègle XX foguèt plan caçat per la sieuna forradura, un prètzfach tras que trist, pr’amor que n’i pas gaire. Uèi pasmens, es plan protegit ailà ont viu e a Austràlia es plan aimat. Mai encara a l’estat de Nòva Gallas del Sud ont s’espandís, benlèu, ara mai qu’al sègle XX.
Un article d’Andrés López*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
Aqueste article es tanben publicat dins Naturaleza Salvaje, un numeric de geografia e l’environament, que Sapiéncia n’a un acòrdi de cooperacion
