Aquest estiu, foguèt publicat dins la prestigiosa revista scientifica Nature un article que cambia prigondament nòstra compreneson de l’evolucion e l’espandiment de l’òme modèrn, Homo Sapiens.
Sota la direccion de Jean-Jacques Hublin, professor au Collège de France, una collaboracion internacionala presentèt una nòva analisi dei fossils de Jebel Iród, Marròc. Ansin, lors resultats prepausan una origina “pan-africana” a pluricentrica d’Homo sapiens, au luòc dau consensus de fins a vuèi, que privilegiava una origina en Africa de l’èst.
L’istòria comença en 1960. En cavant una mina a l’entorn de Safi, un crani foguèt discobert. D’en promier foguèt una curiositat qu’arestèt pas leis òbras, mai fin finala lo crani foguèt recuperat per l’universitat de Rabat, e una mission franco-marroquina foguèt organisada. Faguèron un fum d’autrei descobèrtas, mai la datacion era complicada e lo caractèr arcaïc dei fossils deissava fòrça interrogacions.
Se cresiá alora que les fossils avians mens de 200.000 ans, e qu’eran siá de Neandertal siá d’un ibrid entre lei Neandertal d’Euròpa e leis Homo Sapiens d’Africa. Aquesta datacion semblava coerenta ambe lei teorias d’una origina èst-africana e ambe lei 190.000 ans estimats per lei fossils mai vielhs d’Homo Sapiens, aquelei de Omo Kibish (Etiopia).
Pasmens, Jean-Jacques Hublin demòra perplèx, e organisa una autra estudi dau siti, fòrça mai minuciosa. Entre 2004 et 2011, desterra 16 nòu especimens, que menan a un totau de 22 pèças. A cada còp, nòta precisament en quin jaç geologic si troba, ço que permete una datacion mai fisable e una verificacion de la coerència dei divèrsas datacions d’una meteissa jaça. Suspresa dei gròssas : tot aquò convergís cap a una edat de 300.000 ans, gaireben lo doble deis estimacions precedentas, e ven aitau lo siti d’Homo Sapiens lo mai vielh qu’avèm descobert !
Mai es pas fenit, li a encara mai de trebalh de faire : la còla aponde una analisi estatistica complexa deis especimens, amb d’otís informatics modèrns, e precisa lei relacions entre lei fossils de Jebel Iród e leis autreis etapas de l’evolucion umana. Confierma en particular que son d’especimens d’Homo Sapiens, “Es una facha que si podriá crosar en la carrièra encuèi” ditz Hublin. Mai mete tanbien en evidéncia una evolucion d’Homo Sapiens, complexa e sus un tèrme lòng, a flor e mesura de sei migracions d’un caire d’Africa a l’autre, d’una direccion a l’autra.
Es important realisar qu’en aquela epòca la temperatura era mai freja, ço que creava un “Saharà verd” monte lei òmes si desplaçavan liurament e caçavan una fauna prospèra, completament diferent de la barriera desertica d’encuèi.
Es una imatge mai complexa que la teoria monolitica d’una aparicion subta d’Homo Sapiens en Africa de l’èst, e sarà probablament fertila per d’autrei descobertas de venir. Ara, un objectiu podriá èsser l’extraccion d’ADN d’aquesteis especimens, que malastrosament la còla a pas capitat fins a vuèi.
Julien Frison*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
