Plan mai anciana que çò que los libres d’istòria dison fins a uèi. Pr’amor qu’una còla de recercaires a volgut dintrar dins la discussion de l’edat reala de l’agricultura per l’umanitat e es estat descobèrt qu’es de longa tòca mai anciana. Segon aqueles scientifics l’umanitat comencèt de domesticar – o d’afectar sistematicament l’evolucion de las culhidas – fa 30 000 ans.
Aquò càmbia tota l’istòria escricha dins los libres consagrats a la Preïstòria de l’Umanitat. Es 10 000 ans abans que çò que se pensava. E o an pogut far en tot estudiar quora cambièron morfologicament las plantas en tot s’adaptar a la tecnologia umana.
E òc. Las plantas pòdon pas d’esperelas espandir lors granas. I deu aver un animal o un element meteorologic per lor ajudar. E l’animal pòt èsser un insècte, un mamifèr o un uman. Aital, quand las plantas comencèron d’èsser culhidas a granda escala l’activitat umana modifiquèt lor evolucion e lors gèns.
E las plantas comencèron de reténer lors granas en luòc de las lançar coma fan qualques unas d’elas. Aquò, segon los cercaires, es una adaptacion de las plantas a l’environament uman e los començaments de l’agricultura.
E mai lo professor Robin Allaby, de l’Universitat de Warwick, e sos collègas mesurèron, amb l’ajuda de rèstas arqueobotanicas de blat –divèrses tipes– , e de ris e d’òrdi qu’avián pas de gèns afectats per l’umanitat, quora aguèt luòc la naissença de l’agricultura.
“L’estudi qu’avèm fach demòstra que las culhidas s’adaptèron pauc cha pauc a l’activitat umana pendent prèp de 8000 ans –çò diguèt Allaby– amb l’espelida de la tecnologia de la fauç. Aquò cambièt la seleccion naturala de las plantas, qu’èra çò que cercava l’umanitat”.
De nòvas tecnologias que provòcan de cambiaments
Segon aquel estudi arqueobotanic, l’origina de la pression umana per aver una melhora seleccion naturala de las granas se debanèt plan abans que çò que se pensava. E mai important encara, pendent d’edats geologicas qu’abans èran consideradas coma contràrias a l’agricultura.
Aital, dins l’airal de Tell Qaramel, en Siria del Nòrd, son estadas trobadas de pròvas materialas de blat (Triticum monococum) d’una edat de mai de 30 000 ans. E ja foguèt tractat per l’òme. D’autre biais, de blat (Triticum dicoccon) es estat tanben descobèrt amb una edat de mai de 25 000 ans en Liban, e d’òrdi (Hordeum vulgare) amb mai de 21 000 ans.
De mai, en plusors regions asiaticas del sud e sud-èst del continent son estadas trobadas de granas de ris tractadas per l’òme e qu’an mai de 13 000 ans.
“L’estudi es interessant pr’amor que confirma que las culhidas ja comencèron d’èsser domesticadas fa mai de 30.000 ans – çò afirmèt Allaby–. E aquò es senhal d’una populacion plan densa, plan mai que çò que se cresiá a l’epòca”.
Per ansin, aquela nòva confirmacion scientifica de l’edat de l’agricultura dobrirá una bèla discussion que farà cambiar los libres d’istòria de l’umanitat. Ara s’es demostrat que la domesticacion de las plantas foguèt un procès natural plan mai lent que çò que se sospechava. E aquò situa l’umanitat tornarmai dins lo mond natural, un luòc qu’auriá pas jamai degut aver laissat. Apertenèm plan mai a la natura que o volèm reconéisser. L’estudi es estat publicat dins la revista numerica Philosophical Transactions of the Royal Society B.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion.
