Balaenoptera musculus tanplan coneguda coma balena blava pòt far lèu entre 23 e 28 mètres de longor e pesar entre 100 e 125 tonas. Pr’açò es l’èsser viu màger de la planeta. Es un grand mamifèr qu’es al còp un cetacèu misticet apertenent a la familha Balaenopteridae.
La balena blava es doncas plan longa e a una color blava grisosa que ven de mai en mai clara a l’airal inferior. Lo cap es plan grand e pòt far fins a un quatren de la longor total. La siá boca es tanben plan granda e a dins entre 300 e 400 barbas que pòdon arribar a far fins a un mètre de longor. E caduna pòt far fins a 50 cm d’espessor.
Tanben a fòrça plecs dins la boca que son utilizats per quitar l’aiga capa còp que la balena vòl se noirir. Las aletas pectoralas an una longor de 3 o 4 mètres, e son de color grisa e blanca. Las aletas caudalas, pasmens, son totas grisas. Lo ventre pòt venir gris o jaune. La color de las aletas va plan totjorn per identificar los individús d’autras balenas.
La capacitat pulmonara d’una balena blava pòt arribar plan als 5 000 litres quand es a la superfícia, e pòt lançar un torrent de vapor que pòt arribar plan als 12 mètres de nautor. Los especimèns màgers pòdon far mai de 20 mètres de longor e pesar plan mai de 170 tonas. Totun, son d’animals plan rapids malgrat aquel pes e aquò fa de la balena blava l’èsser viu pus grand de la planeta uèi lo jorn e de tota l’istòria biologica del mond.
La balena blava màger jamai espepissada foguèt una balena trapada a las illas de Geòrgia del sud en 1947 que pesava mai de 173 tonas. Pasmens, cal rebrembar que la populacion de balenas blavas que viu a l’emisfèri sud son màgers qu’aquelas que demòran a l’emisfèri nòrd e la femèla es totjorn màger que lo mascles. La siá velocitat es d’aperaquí 20 km/h. Malgrat aquò, aprés se noirir, aquela velocitat es sonque d’entre 2 e 6 km/h. Totun, quand son en dangièr, pòdon nadar plan a mai de 50 km/h.
La balena blava a lo màger còr de totes los animals de la planeta pr’amor que pòt pesar fins a 600 Kg. E sonque la lenga pòt pesar aperaquí 2,5 tonas. La boca pòt daissar dintrar al còp mai de 90 tonas d’aiga e noiridura. Per rapòrt a aquò la garganta es plan pichonèla e pòt pas engolir res màger qu’una pilota de fotbòl.
La dièta se basa sustot en de kril, çò es de pichons crustacèus. Mas tanben se noirisson de copepòdes. Las espècias de zooplancton que manja son divèrsas segon la region ont demòra. Totun, pèrd fòrça calorias cada jorn (fins a 1,5 milions de biais jornalièr) e pr’açò a lo besonh de se noirir de fins a 40 milions de krill tanben cada jorn. Pr’açò son totjorn a la recerca d’aqueles crustacèus e de regions ont n’i a plan. Se n’i a plan, ne pòdon manjar fins a 4 tonas de biais jornalièr.
Per se noirir arriban als 100 mètres de prigondor pendent lo jorn. Pendent la nuèch preferisson demorar mai pròchas a las superfícia. Cada cop que son jos l’aiga i pòdon demorar entre 5 e 15 minutas malgrat que tanben i pòdon demorar fins a 30 minutas. D’abituda sonque se noirisson de krill mas i a de còps que tanben se noirisson de crustacèus, de calamars e peissum pichonèl.
D’animals solitaris
Son d’animals que demòran solitaris. Totun, tanben pòdon viure prèp del parelh o dins de grops d’entre 5 o 7 especimèns. Sonque ailà ont i a fòrça manjar pòt òm agachar grand grops de balenas blavas amb d’entre 50 o 60 individús. Lo son que lança aquela balena es de plan bassa frequéncia (155-188 decibelis) e son usats per se comunicar luenh. Los crits pòdon demorar entre 10 e 30 segondas.
Los cercaires son devesits a l’ora de confirmar perqué aquò fan. Qualcunes dison qu’es per conéisser la posicion del krill, d’autres per transmetre d’informacion o per se comunicar lo mascles amb la femèla. D’autres encara confirman qu’es per avertir d’un dangièr o per trapar un autre especimèn e poder se reproduire. Fin finala, i a de cercaires que dison qu’es lo sieu bis d’analizar la topografia marina.
Fins a començament del sègle XX la balena blava podiá èsser trapada pertot als oceans de la planeta. Mas aprés 40 annadas de caça umana es una espècia pròcha a l’extincion. Pr’açò en 1966 la pression populara internacionala poguèt capitar aprés demandar d’èsser considerada una espècia protegida. Per ansin, gaireben totes los païses de la planeta enebiguèron de la caçar.
En 2002 sonque demoravan entre 5 000 e 12 000 especimèns mas aprés enebir la siá caça l’espècia poguèt tornarmai s’espandir e créisser. Totun encara cal fòrça temps per poder la classificar coma una espècia qu’es ja en defòra del dangièr d’extincion.
Al passat i avián grandas populacions de balenas blavas segon la region. La populacion màger demorava a Antartida amb entre 200 000 e 300 000 especimèns. Uèi òm pensa que sonque ne demòran aperaquí 2 000 en aquel airal. Tanben n’i a fòrça als oceans Antartic, Índic e Pacific (region nòrd-orientala) malgrat que la populacion de balenas ailà siá, uèi lo jorn, mendre. Per ansin i a dos grops grands de populacion de balenas blavas a l’emisfèri sud e dos mai a l’emisfèri nòrd.
Òm crei que l’espècia cresquèt aperaquí un 7,3% a Antartida e un pauc mai d’un 1% a l’ocean artic. Las populacions californiana e islandesas, totun, cresquèron gaireben res. Pr’açò la balena blava es encara considerada coma un mamifèr a mand de s’escandilhar e encara es a la Lista Ròia d’Espècias Menaçadas. La sosespècia antartica màger es encara en una situacion pus critica, car òm considera qu’es en dangièr critic d’extincion.
Un article d’Andrés López*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
Aqueste article es tanben publicat dins Naturaleza Salvaje, un numeric de geografia e l’environament, que Sapiéncia n’a un acòrdi de cooperacion
