Uei que volem parlar de qualcunas de las espècias mei estonantas de la planeta. Que son classadas coma cefalopòdes e n’ i a mai de 650 espècias diferentas. Entà la majoritat de nosauts que son tanben plan coneishudas coma calamars, lagasts e sépias.
E quiò, pr’amor que calamars, lagasts e sépias son qualcunas de las espècias de molluscs mei interessantas e susprenentas deu monde. Tanben son coneishudas coma espècias cefalòpodas, un nom que vien de l’ancian grèc e que vòu díser “cap dab pés”. Los pés que hèn referència aus lors tentacules, ligats au lor cap. Lo lor còs qu’ei tendre e solament d’aqueras tres espècias, lo calamar a un clesc petit intern redon.
Que son animaus plan singulars. Los lagasts, que son considerats coma ua de las espècias mei intelligentas de la planeta. E la lor abituda entà se sacrificar entaus lors petits non a parièr au monde, pr’amor que la mair lagast suenharà los petits abans de nèisher shens minjar dinc a la soa pròpia mort.
Terribles predators
D’ua auta faiçon, calamars, sépias e lagasts que son terribles predators. La velocitat deu calamar qu’ei, en mei d’aquò, estonanta. Los lagasts e sépias an pas ua velocitat autan hauta, mes que’s pòden tanben amagar pertot e aprés qu’ei plan mauaisit de’us trobar quan son amagats. Ua de las causas d’açò qu’ei lo mimetisme qu’an vèrs lor ecosistèma per atacar per suspresa las presas. E quan son atacats, calamars e lagasts lençan de tinta que converteish l’animau en invisible. Aquò hè mei facila la soa hueita.
Ua de las causas de la plan hauta velocitat d’un calamar qu’ei la fòrma deu sons còs, qu’ei pro rigide entà poder progressar dens l’aiga. Qu’an los uelhs plan grans, e aquò qu’ajuda a aver ua excellenta vision dens l’aiga. En efèit, los uelhs deu calamar gigant, que pòt arribar plan aus 17 mètres de longor, que son los mei grans de tots los èstes vius de la planeta per rapòrt au lor cap, pr’amor que pòden arribar plan aus 40 centimètres de diamètre, un vertadèr recòrd animau.
Los calamars, que dependen plan d’aquera hauta velocitat entà caçar las soas presas. Que son capturadas dab los lors longs tentacules, qu’an tanben ventosas adesivas. La soa faiçon de nadar qu’ei per ondulacion deu còs mes, se cau, que pòden desaparéisher lèu aprés lençar l’aiga qu’an dens lo còs. Aquò que balha ua hauta velocitat ad aqueth mollusc e que li permet huéger sovent deu dangèr.
Las sépias, per contra, que son drin coma calamars petits, mes plans. Que pòden cambiar plan la fòrma e la color en solament qualcunes segondes. Pr’amor d’açò tanben son coneishuts coma los camaleons marins. La lor pèth, en efèit, a hèra plaps de color, que pòden estar jaunes, roges, brunes o negres. E l’animau que pòt soslinhar mei aqueras colors se i a un predator lèu entà l’avisar qu’eth tanben ei un predator.
Los lagasts, d’ua auta faiçon, son cefalopòdes qu’an mantuns tentacules entà caçar las lors presas. La boca a fòrma de bèc ligat a un anèth. Las sons abitudas que son complèxas, hèra complèxas, e que son considerats com un deus invertebrats mei intelligents de la planeta. Que pòden reconéisher plan diferentas fòrmas, e enter aqueras, causir quau ei la neuritud.
Lo lagast comun de l’Atlantic a tentacules que pòden arribar aus 3 mètres de longor, maugrat que lo còs arribe a mensh d’un métre. Que son plan mauaisits de trobar pr’amor que demoran lo dia sòus de ròcas o de petitas espugas marinas. La soa activitat qu’ei, sustot, nocturna, e alavetz, non i a pas guaire umans en l’aiga entà los véder. La soa neuritud mei aimada son autes molluscs, coma crancs o enqüèra de peishs. Tanben que minjan animaus morts.
Los nautiles que son los sols cefalopòdes qu’an un clesc extern. La soa coscòlha que protegeish, se l’animau vòl, tot lo còrps. Mes que son plan mauaisits d’espiar, pr’amor que solament pòden estar trobats jós 700 mètres de pregondor. Qu’an enqüèra mei tentacules que los calamars, las sépias o los lagasts, pr’amor que n’an 35. Mes que son diferents d’autas espècias cefalopòdas de la planeta pr’amor que pòden pas lençar d’aiga intèrna entà huéger.
Uei solament i a 6 espècias conegudas de nautile mes mei de 650 se parlam tanben de calamars, sépias e lagasts. Lo màger calamar deu monde hè 17 mètres de longor e lo mei petit solament un centimètre. Mes las lors abitudas que son parièras, e aquò que balha ad aqueths estonants animaus marins la capacitat de formar part, maugrat tots los prejutjats que podem aver los umans, deu grop d’animaus mei intelligents deu monde, maugrat los sons 10 tentacules, s’ei un calamar, o 8 s’ei un lagast.
Era Redaccion
Aquesta cronica suu Ràdio País: https://soundcloud.com/radio-pais/natura-extraordinaris-cefalopodes?in=radio-pais/sets/natura
Fotografia principau: Luis Miguel Bugallo Sanchez_CC
