ÉS DESCOBÈRTA UNA NÒVA ESPÈCIA DE DINOSAURE ALS PIRENÈUS CATALANS
Los paleontològs de l’ Institut Català de Paleontologia Miquel Crusafont (ICP) e del Museu de la Conca Dellà (MCD) Albert Prieto-Márquez i Albert Sellés confirmèron la descobèrta d’una nòva espècia de dinosaure que visquèt als Pirenèus catalans abans de la fin dels dinosaures, aquò es fa 66 milions d’ans. Lo nòm de la nòva espècia es Calvarius rapidus.
Lo fossil de Calvarius foguèt trapat al parçan catalan del Palhars Jussan e es format per un òs del pè. Segon los paleontològs foguèt un dels darrièrs dinosaures que i aguèt a la planeta. La descobèrta foguèt publicada al numeric Journal of Vertebrate Paleontology.
Segon aqueles paleontològs, la nòva espècia es un ornitopòde, e aquò vòl dire erbivòr. Tanben foguèron ornitopòdes las celèbras espècias iguanodon e los adrosaures. Mas Calvarius foguèt tanben un estiracostern que visquèt en aquel airal (Cretacèu final) pendent los darrièrs 100.000 ans d’aquela epòca.
Calvarius vòl dire Calvàri, pr’amor que foguèt un dinosaure que visquèt pendent la casuda del meteòr Chicxulub quora s’escantilhèron totas las espècias de dinosaures pas avians a mai d’autras espècias d’animals de tota la planeta. La segonda part del nòm, rapidus, fa referéncia a un animal plan rapid.
Lo fossil de Calvarius trapat als Pirenèus catalans es sonque un òs metatarsian plan long e estrech del pè esquèrre del dinosaure. Lo fossil foguèt excavat en 2019 a la Masia de Ramon, prèp del vilatge de Figuerola d’Orcau, al Palhars Jussan. Pasmens, lo fossil ja èra estat descobèrt l’an 2001 mas poguèt pas èsser excavat fins ara.
“Al luòc tanben foguèron trobats de fossils de crocodil e tanben d’autras espècias pas encara classificadas, çò diguèt Albert Prieto-Márquez, cercaire de l’ICP. Es plan conservat. Un metatarsian es un òs plan rar mas demòstra que foguèt un dinosaure amb una forma longa es gracila. Es una nòva espècia ».
Pas encara adult
« Foguèt un jove gaireben adult encara en fasa de creissença, çò apondèt Albert Sellés. Foguèt un dinosaure plan veloç. Pr’amor de las mesuras del metatarsian sabèm qu’arribèt als 2 mètres de longor malgrat que i aguèt especimèns que benlèu arribèron fins als 12 mètres. E podèm dire que foguèt l’estiracostern pus pichon de la planeta ».
Aquelas mesuras serián la resulta de l’adaptacion al luòc, car demorèt en una illa e segon la lei paleontologica de l’Illa, los animals que demòran en d’illas son pus pichons car aver mens de noiridura entraïna totjorn de mesuras pus reduchas. E fa 66 milions d’ans, lo nòrd iberic e lo sud occitan formavan l’illa d’Ibero-Armorica. Euròpa a l’epòca èra sonque un archipèla.
Segon los scientifics, Calvarius moriguèt prèp d’un flume amb de branquilhons e de falguièras. Lo clima èra subtropical amb fòrça secadas mas tanben amb fòrça pluèja. E lo clima foguèt pus caud e umid. Al luòc tanben foguèron trapats de fossils de crocodils, pichons vertebrats e de peissum. Al costat de Calvarius i aguèron de gigants titanosaures de long còl e tanben de grands adrosaures lambeosaurins amb las siás crèstas tipicas.
La Redaccion
