Home DIVÈRSES

DIVÈRSES

FAUNA ARANESA (43): ERA LÈBRE

Christian Andreu
0
Vos rebrembatz dera scèna deth libre Alícia en País des Meravelhes –revirat magnificaments ar aranés per Tònho Castet – on ua lèbre parle damb Alícia en tot semblar un animau lhòco ? Ei pr’amor dera sua nauta velocitat quan cór, es sòns uelhs (fòrça diferents des deth conilh) e es lutes damb es pautes que […]

FAUNA ARANESA (42): ETH TRINCAPINHES

Christian Andreu
0
Eth trincapinhes, tanben coneishut ena Val d’Aran damb es nòms de bèctòrt o bèc-crotzat (Loxia curvirostra) ei un des audèths que mès soent podem trapar enes bòsqui de conifèrs aranesi, tan tipics dera nauta montanha (des des 1.600 m de nautada en naut). Era color des sèxes – mès vermelh eth mascle e mès gròga […]

FAUNA ARANESA (41): ERA PUPUT

Christian Andreu
0
Era puput non ei un audèth que se pogue trapar soent ena Val d’Aran pr’amor que, maugrat que demore ben entre era còsta e nautades d’enquia 1.600 mètres, preferís mès airaus damb fòrça solei e damb nautes temperatures. Per açò ei un shinhau mès dificil veir puputs des des 1.200-1.300 mètres de nautada entà naut. […]

LO MES DE JULHET PUS CAUD DE L’ISTÒRIA

Christian Andreu
0
Es estat confirmat: lo mes de julhet de 2023 foguèt lo mes pus caud sus la planeta dels darrièrs 120 000 ans. E las Nacions Unidas an ja avertit que las temperaturas nautas d’aqueste estiu an pas encara finit de pojar. Aquel mes tanben coneguèt las tres setmanas mai caudas jamai enregistradas; i aguèt plusors […]

LA VISION DELS CANS

Christian Andreu
0
L’ausida e l’odorat dels cans son de sens plan desvolopats en aqueles mamifèrs. Totun, son d’animals miòps e doncas aquò vòl dire que veson pas gaire plan çò qu’es un pauc luenh. Aquel prètzfach entraïnèt una rumor plan celèbra; los cans pòdon pas veire plan las colors e doncas sonque pòdon veire en blanc e […]

FAUNA ARANESA (40): ERA TRUEITA

Christian Andreu
0
Era trueita comuna (Salmo trutta) ei, maugrat eth sòn nòm, un peish dera familha des salmonids, de hèt eth mès comun, e un des peishi mès grani que pòden èster trapadi en Garona e donques ena Val d’Aran. Son peishi d’arriu, maugrat que tanben i a dues sosespècies que demoren, cadua, en lacs e ena […]

MAI D’ÒLI D’OLIVA ENTRAÏNA MENS DEMÉNCIA

Christian Andreu
0
Un nòu estudi realizat als Estats Units confirma que la consomacion d’òli d’oliva entraïna dirèctament un mendre risc a l’ora de patir puèi deméncia. E aquò es independent de la dièta de la persona. La deméncia es una malautiá que provòca la pèrta de memòria pendent la vida vidanta d’una persona. Justament l’Alzheimer es una […]

FAUNA ARANESA (39): ER ERIÇON

Christian Andreu
0
S’auessem d’escuélher un animau que pensam qu’ei fòrça primitiu restacat as auti, dilhèu, pr’amor des sues formes ancianes, causiriem er eriçon, aguest insectivòr que neishec coma espècia apuprètz pendent eth Miocèn, çò ei era epòca preïstorica anteriora ara nòsta arribada coma espècia. E, que, a mès a mès, ei ua estonanta fortalesa animau; era fortalesa […]

LO LOP A L’ESTAT FRANCÉS

Christian Andreu
0
De nòvas chifras sus la populacion actuala del lop a l’estat francés son arribadas. E es tornada la polemica. Car segon aquelas i auriá agut una creissença de gaireben lo 50% del lops restacadas amb las chifras de fa mens de cinc ans. Las chifras foguèron confirmadas per la prefectura de la region Auvèrnhe-Ròse-Aups. Aital, […]

E ARA LO SOLELH

Christian Andreu
0