Es meduses son bèri uns animaus que podem trapar soent en es oceans. De hèt, son quauqu’uni des animaus que mès soent traparam ena mar. I a espècies que sonque an enquia 2 o 3 centimètres de diamètres mès que tanben n’i a d’autes que poden arribar enquias 2 mètres de diamètre.
Era majoritat de meduses an era forma d’un bòl. Bères ues espècies de meduses pòden nadar fòrça ben mès quan ac hèn ei d’ua forma fòrça lenta. I a espècies que son ena mar e viatjen tostemps damb es corrènts marins e pro. Soent podem trapar-les ena plaja dempús de bèra ua tormenta. Alavetz ei quan eth sòn còrps ven sec e morissen lèu.
Una animau que non nade guaire ben
Es meduses an un anèth muscular entà nadar. Entà poder hè’c, es meduses comprimissen es fibres der anèth e açò lançe era aigua dejòs deth sòn còrps entar exterior der animau. Damb aguest movement es meduses naden entà en naut. Quan er anèth ei relaxat era aigua torne a entrar un aute còp laguens deth còrs dera medusa e aguesta què vèrs enjós.
Se era medusa non nade, què entar fonz dera mar. Mès se nade pòt perseguir es sues predes entà alimentar-se. Era sua dièta son petiti animaus a mès de plancton, que viatgen entara superfícia der ocean pendent era net. Pendent eth dia tornen vèrs aigües mejanes.
Era reproduccion des meduses ei peculiar. An uèus, que balharàn larves. Un còp preparades gesseràn dera boca dera medusa e viendràn polips. Alavetz semblen petites anemònes transparentes e son fòrça petites. Eth sòn viatge acabarà quan arribaràn ath solèr dera mar. Demoraràn ailà baish pendent un temps, en petites colonies. Quan arribarà era ora de minjar se liuraràn deth solèr e començaràn a nadar.
Es meduses non an uèlhs, mès an bèri uns òrgans qu’ajuden aguesti animaus a vèir era lutz que i ena mar. Ei atau com trapen ua dralha entara superfícia der ocean o vèrs un lòc mès naut. Aguesti organs tanben ajuden es meduses a saber se ei dia o net e poder cambiar atau era sua direccion per rapòrt ath Solei.
Entà se defensar, es meduses an tentaculs urticàris mès açò non arrèste era ataca de bèri uns predadors. Atau, diuèrses espècies de peishi, calamars e tortugues de mar ataquen e mingen soent meduses. Totun, era fauta de color des madeishes ajude soent es meduses a amagar-se ena aigua, maugrat que i age un predador pròp.
Ua des espècies mès comunes qu’ei era Medusa dera Lua. Pòt aténher enquia 40 cm de diamètre e podèm trapar-ne ena còsta, pròp d’arrius, maugrat qu’ei fòrça comuna en es oceans mès prigonds. Minge gambes, crustacèus e peishi, que paralize damb es sòns tentaculs urticàris.
D’autes espècies com era Lucernària demòre tostemps sus ua arròca o sus algues. Ei fòrça petita e non pòt nadar guaire ben. Era majoritat des 200 espècies de medusa que i a aué en mon son totes marines, an era madeisha forma circular e an 4 tentaculs oraus e un tipe de reproduccion sexuau, çò que vò díder que i a medues mascles e tanben meduses femelhes.
Era Redaccion
Fotografia principau: Pedro Szekely
