De còps, quan pensem en guèrres deth passat, non artenhem a veire quines sigueren es tecnologies mès modèrnes utilizades pes soldats. Se pensem ena guèrra de secession americana (1861-1865) demest era Confederacion e es Estats Units, pensem en cavalariá, artilhariá e rifles non guaire precisi. Damb es batèus passa çò de madeish. Non podem arribar a pensar que, pendent es darrèrs ans dera guèrra, demest 1864 e 1865, – com passèc damb es fusades damb ipervelocitat deth IIIau Reich alemanh – era Confederacion aguec sosmarins.
E açò non solament ei ua vertat istorica mès qu’es pòt demostrar. Diuèrsi documents dera Confederacion e era Union en parlauen mès non auien estat trapadi jamès. Ara, un istorian locau pensa qu’es a trapat. Era sua descobèrta ei estonanta.
Eth misteri dera desaparicion des cinc sosmarins dera Confederacion poirie donques deishar d’ac èster lèu pr’amor que Marty Loschen, director deth Museu s’Spring Street en Shreveport, Luisiana, CSA, pensa qu’a trapat es rèstes d’aguesti quate batèus confederadi en aigües der arriu Roi (Red River), on era Marina Confederada auie ua basa navala.
Prèp d’aciu precisaments siguec trapat ja hè temps eth batèu confederat CSS Missouri. Eth lòch exacte ei conegut coma Cross Bayou e aciu Loschen e eth sòn hrair pensen auer descurbit eth lòch ideau pes confederadi entà amagar es sosmarins pendent era ataca finala des ianquis. I a ua estructura en forma de costèlhes metalliques damb fòrça vegetacion sus era e a solament un mètre der arriu. Per Loschen aguest ei un des famosi e misteriosi sosmarins dera Confederacion.
“Era mapa damb es defenses deth Pòrt d’Shreveport ja indicaue diuèrses bastides en aqueth lòch- çò confirmèc Loschen -. E aciu auem era basa sosmarina, en eth lòch qu’auem descurbit. Enes mapes ancianes i a ua isla. Pensi qu’es confederadi auien aciu ua basa navala de sosmarins clandestina. A d’èster aciu.”
Mès bona part dera trobalha ei encara jos era aigua der arriu. E Loschen demora ua baishada des aigües entà poder vèder melhor e estudiar es sosmarins confederadi. Aguest hèt serie excepcionau pr’amor que diuèrsi istorians an arribat abans a Shreveport entà sajar de trapar es sosmarins mès degun es a podut trapar.
Eth misteri finau dera Confederacion
Maugrat que i a d’autes istorians locaus que non son d’acòrd damb Loschen pr’amor deth tipe d’estructura trapada – non aurien estat bastidi damb costèlhes metalliques mès en forma de tub – er hèt ei qu’era istòria parle en diuèrsi documents dera existéncia des sosmarins.
Non solament i a documents confederadi qu’en parlen mès tanben diuèrsi informes d’espies dera Union qu’auien estat en Shreveport e que descrigueren damb detalh quines mesures hègen es sosmarins e quines operacions hègen. Demest aguestes hicar mines en er arriu Roi en tot demorar ua invasion dera Union que jamès arrivèc per arriu.
Enquia cinc sosmarins sigueren bastidi e un d’eri siguec enviat ara basa navala de Galveston, en Texas. Mès es madeishes hònts díden que s’enfonzèc de camin. Per tot aquerò encara non an estat jamès trapadi enquiara descobèrta de Loschen.
Totun, qu’es contraris ara teoria de Loschen arreconeishen qu’un dia seran finauments trapadi, dilhèu en un aute lòch, mès en bones condicions pr’amor qu’era hanga ei un materiau fòrça bon entàs objectes arqueologics. Dilhèu lèu…
Christian Andreu
