Los monards de coa longa, Macaca fascicularis aurea, de Pyak Nam Yai, un pargue natural situat en Tailàndia, serián intrats dins l’edat de pèira fa mai d’un decenni – e los scientifics qu’an fach l’estudi dison que son benlèu de milièrs d’annadas-. Utilizan de pèiras per rompre d’ustras e de noses de còcos, segon un nòu estudi realizat per Michael Haslam, de l’Universitat d’Oxfòrd.
Segon aqueste estudi, los monards, que demòran dins una illa situada dins lo pargue natural tailandés de Laem Son, quitan los bòsques dos còps per jorn e van sus la plaja. Un còp enlà, cèrcan de pèiras jos la sabla e las fan servir per rompre e manjar d’ustras, de noses de còcos, de cagaròls marins e de crancs.
L’estudi, publicat fa gaire dins la revista numerica Journal of Human Evolution, explica que los monards de Piak Nam Yai utilizan aquestas pèiras mai d’un còp mas que las laissan a la plaja tre qu’an manjat, sens las prene amb eles.
La còla d’antropològs a estudiat aquestes monards de coa longa pendent centenats d’oras dempuèi un batèl en tot veire que los monards utilizavan las pèiras coma se foguèsson d’ancians ominids. E tanben an pogut classar las pèiras segon lor edat. Fariá mai de 50 ans que son utilizadas.
Una utilizacion particulara
“Avèm trobat que divèrses primats amb cervèls plan mai petits que los umans an de manièras d’arribar de manjar fòrça innovantas – çò confirmèt Michael Haslam, cap de l’estudi -. Los monards de Paik Nam Yai causisson de pèiras determinadas, pas totas. Aquò es lo primièr còp qu’es estat vist per d’umans”.
Los arqueològs qu’an fach aqueste estudi tanben soslinhan qu’aqueste serià lo primièr rapòrt de pròva arqueologica d’utilizacion de pèiras per de monards de l’Ancian Mond. E que cal, ara, far una bona basa de donadas scientifica per poder comparar quinas foguèron l’evolucion e la conducha evolutiva d’autres primats semblables a l’èsser uman.
“Estudiar los monards de Piak Nam Yai es estat un primièr pas- çò diguèt Haslam -. En tot far una istòria evolutiva d’aquestes monards poirem identificar de semblanças e de diferéncias entre la conducha umana e la d’autras espècias de primats”.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet , lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion.
