L’ORIGINA DE LA LENGA ANGLESA (2)

Lèu foguèron convertits al cristianisme los angleses aprèp l’arribada al reialme de Kent dels missionaires de la Glèisa romana al temps de Gregori lo Grand. L’istòria de tot aquò pòt èsser legida dins St. Beda, l’istorian anglo-saxon (Istòria de la Glèisa e del pòble anglés).

Om assajèt far un acòrd ab la Glèisa bretona, mas sens capitar. Los crestians bretons, fidèls a la Glèisa celtica, son eventualament perduts dins las brumas de lors montanhas, ostils als angleses mesme qu’aquò los menava dins l’obscuretat eternala.

Los reialmes angleses foguèron units dins un solet pòble per Alfred lo Grand, lo nòrd-èst del país restant jos los colonistas daneses. Al nòrd-èst encara uèi i a de mots que venon del danés, come “ta” (mercès), del danés “tak.”

Arribat l’an 1066, e la conquista normanda que plaçava Guilhèm I sul tron o transformèt tot. Al luòc de la democracia anglo-saxona (los reis eran causits!), es establit lo feudalisme, amb doas classas ferotjament – implacablas – opausadas, pas solament politicament mas tanben en termes lingüistics.

I aviá ges d’esfòrç sul part dels normands a reconéisser l’anglés. Lo mot francés “sauvage” i foguèt aplicat. Las doas noblesas, de segur, emplegarián lo latin per lors discorses necessaris e fòrça inegals. (Un pichot nombre de nòbles angleses mariotas restava; la rèsta preferissent l’exil o  se resignar a una existéncia morosa dins l’ombra de lors mèstres novèls).

De mots pejoratius

Los romans de Walter Scott nos mostran que los primièrs mots angleses emplegats pels normands e los angevins eran pejoratius. (“Churl”, per exemple, que rèsta uèi un mot qu’a lo sens d’un ome mespresable o malonest: “churlish” es l’adjectiu. Mas pels angleses, un churl era qu’un paisan). Ajostats “knave”, e la version provençala del francés “valet”, emplegada en Anglatèrra pels Normands pejorativament: “varlet.”

La classa renhanta dels Plantagenets contunhava ab lo meteis mesprés per la lenga de sos sèrvs a travèrs los sègles. Lo latin estent lenga de discors entre los dos pòbles, e, ab lo francés, lenga administrativa. La noblesa contunhariá de parlar francés (o per un temps, a l’epòca d’Enric II, l’occitan, pr’amor del maridatge amb Alienòr d’Aquitània) entre eles.

Mas imperceptiblament una evolucion lingüistica passava, e, tre lo sègle XIVen, aquel del poèta Geoffrey Chaucer, vesem l’anglés que devendrá la lenga del país e del pòble entièr. “Middle English” foguèt lavetz encoratjat pertot. Non pus una lenga mespresada e “sauvatja”, mas una fusion d’anglo-saxon e de francés, e l’utís dels poètas e escrivans fòrça estimats per la noblesa e lo pòble.

Arribada l’invencion de l’imprimeriá, e entre los primièrs obratges literaris imprimits per William Caxton son los classics ben-amats per totes, e ja en anglés: “Robin Hood” e “The Canterbury Tales.”

L’anglés foguèt arribat!

Anthony Walker*

*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.