L’OCCITAN, DINS LO TRADUCTOR DE GOOGLE
L’occitan a l’onor dempuèi la setmana passada d’èsser una de las gaireben 250 lengas qu’ara lo traductor de Google utiliza amb la tòca d’èsser un bon esplech per la diversitat lingüistica. A mai de l’occitan tanben aguèron l’onor la lenga bretona e 108 lengas mai. Tot mercés a l’Intelligéncia Artificiala.
Car ara poirem usar l’occitan o lo breton a mai de 108 lengas mai per traduïre d’autras lengas mondialas. D’expèrts considèran qu’aquò es un pas de gigant per lo servici de traduccion de Google, pr’amor qu’ara ja i aurà gaireben 250 lengas per usar, dont qualcunas plan menaçadas. E la riquesa lingüistica d’aqueste servici ajudarà e plan a subreviure qualcunas lengas qu’encara son pas encara oficialas e doncas son en una situacion de lenga minorizada.
Mai diversitat lingüistica amb l’IA
Se fins ara Google Traduction èra desparièr d’autres espleches numerics lingüistics coma DeepL o encara ChatGPT, aquesta entrepresa causiguèt usar lo nomentat modèl PaLM 2, un modèl lingüistic basat en l’IA, e aital poder enriquir plan mai lo sieu servici de traduccion. La resulta d’aquò foguèt passar de 133 lengas a 243 lengas. E qualcunas d’elas pas gaire parladas coma lo wolof o encara la lenga sami mas tanben lo breton e l’occitan. Aquò pòt èsser considerat coma revolucionàri per cèrtas lengas regionalas francesas e qu’an la volontat de subreviure al mond actual malgrat la sieuna pas gaire bona situacion actuala.
L’occitan e lo breton son doas lengas plan ricas en istòria e cultura mas encara son menaçadas per d’autras lengas oficialas màgers, coma lo francés, l’espanhòl o l’italian. Segon qualcunes estudis lo breton, per exemple, auriá una chifra totala de parlaires d’aperaquí 200.000 locutors. Pasmens, tanben foguèron causidas per Google pr’amor que “son de lengas plan desvolopadas e que publiquèron fòrça contenguts, çò diguèt Isaac Caswell, d’aquela entrepresa estatsunitenca”.
E cossí es estat fach ? Amb lo modèl lingüistic de Google nomenat PaLM 2 qu’ajuda l’IA a aprendre d’autras lengas restacadas entre elas. Aquò ajudèt a l’IA a integrar mai de 100 nòvas lengas al sieu servici de traduccion mondial e tanben de lengas creolas coma lo creol francés, lo seichellés o encara lo maurician.
A mai d’aquò, Google trabalhèt los darrièrs meses amb de cercaires, d’expèrts, traductors e parlaires per aver una melhor traduccion e una màger qualitat lingüistica. Aquesta collaboracion entre l’entrepresa e los parlaires foguèt plan activa e tanben plan importanta se òm voliá aver un servici de traduccion amb de qualitat.
Lo cas del breton, per exemple, aguèt coma causa principala una fòrta demanda de la sieuna preséncia al servici de Google Traduction per part de la comunautat de parlaires de la lenga. Sonque en febrièr passat lo collectiu lingüistic breton demanèt que “lo breton e Bretanha sián tanben al mond en un moment que lo consum cultural es desmaterializat”.
Amb aquò Google tanben ajuda a la preservacion culturala de la planeta. La sieuna preséncia a Google Traduction permetrà que sián de lengas pus visiblas e que poirián s’espandir mai pr’amor d‘èsser a nivèl mondial al mond d’Internet.
E mai quand l’Oficina Publica de la lenga bretona lancèt en novembre de 2023 un espleche lingüistic amb mai de 60.000 paraulas. Lo meteis se debanèt en l’annada passada quora Lo Congrés Permanent de la Lenga Occitana lencèt lo numeric revirada.eu per traduire lo gascon e lo lengadocian a travèrs del francés.
Cossí que siá, las nòvas lengas inclosas al servici de traduccion mondial de Google dont l’occitan demoraràn en una situacion melhor qu’abans, car èsser dins aquela lista mondial balharà de visibilitat a aquelas lengas e de segur qu’ajudarà mai d’un a poder traduire de biais rapid mai de lengas, dont lo breton e l’occitan.
La Redaccion
