Sorbus aucuparia es lo nom scientific del sorbièr, tanben conegut coma sorbièr dels aucèls, pudís o torièr. Es un arbre que pòt aténher plan entre 15 e 20 mètres de nautor e l’airal ont pòt èsser trapat es plan long, car s’espandís entre la peninsula iberica ( mai que mai al nòrd) e Siberia. Es un arbre de la familha de rosaceae e supòrta plan de bassas temperaturas. Pr’amor d’aquò òm pòt lo trapar tanben en de luòcs de nauta montanha.
Lo sorbièr demòra pertot lo continent europèu mas arriba fins a Eurasia e divèrsas regions africanas del nòrd. Ailà es tanben conegut coma sorbièr dels caçaires e òm lo pòt trapar plan al costat de casses, de faus e d’abets. En mai d’un d’aquestes continents viu en de zònas sovent mai nautas de 2.000 mètres e pr’açò es un dels arbres pus singulars del nòstre environament. Pasmens, demòran pas gaire especimèns a la natura, sustot en de luòcs que fan frontièra amb de territòris ont demòra pas, coma la peninsula iberica.
Un arbre polidòt, polidòt
Lo sorbièr es un arbre tras que polit. Las sieunas fuèlhas son complèxas e de color verda pendent l’estiu mas benlèu jaunas pendent la casuda. Pendent l’epòca de la florason lo pudís a un sens nombre de flors blancas. D’efièch cada arbre pòt arribar a aver fins 250 flors, malgrat que son pichonèlas.
Aprés la florason, lo sorbièr –pendent los meses de setembre e octubre – balha de fruits roges plan pichons (sonque fan entre 4 e 8 mm). Òm pòt los manjar plan car son plan doces e gostoses. Segon la region, lo fruit del sorbièr dels aucèls pòt èsser roge o encara iranja e tanben jaune. Son de fruits usats fa sègles per ne far de confituras mas tanplan de licors.
En plusors païses ont i a de sorbièrs, lors fruits son plan aimats pr’amor qu’an fòrça vitamina C e son plan gostoses. Tanben es usat per la medecina actuala. Lo fruit del torièr pòt ajudar a luchar contra la tos e melhorar de problèmas dels bronquis mas atanplan ajuda contra l’irregularitat intestinala e es un bon produch per lo calcul renal. Tanben ajuda per far mai blosa la sang.
Lo ròtle del fruit del sorbièr a nivèl ecologic es plan important pr’amor qu’un sens nombre d’aucèls trapan de vitaminas vitalas per la siá dièta, coma per exemple los mèrles, qu’ajudan tanben a espandir aquela espècia d’arbre: l’arbre e los aucèls an doncas d’interesses comuns.
La fusta del Sorbus aucuparia es plan aimada pr’amor qu’es plan dura e tanben pr’amor de la siá color blanca. S’i pòdon bastir de polits mòbles e aquò seriá la causa principala de la creacion d’airals ont es plantat sonque per poder explotar l’arbre amb una fin economica.
Un article d’Andrés López*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
Aqueste article es tanben publicat dins Naturaleza Salvaje, un numeric de geografia e l’environament, que Sapiéncia n’a un acòrdi de cooperacion
