Paucs païses de la planeta an una diversitat lingüistica tan granda coma Papoa-Nòva Guinèa. Caliá far una recèrca mai prigonda sus l’origina d’aquò. E ben, los antropològs an descobèrt amb suspresa que lo país es tanben un dels païses qu’a una major diversitat genetica de la Tèrra tota. E, aital, totas las desparietats culturalas an un sens plan logic.
Papoa Nòva-Guinèa a mai de 850 lengas parladas per desparièrs grops umans. Qualqu’unes an solament de centenats de parlaires, d’autres, de milièrs. Mas es lo país de tota la planeta amb un nivèl mai naut de diversitat lingüistica e culturala. Ne caliá cercar las causas.
Es çò qu’an fach plusors recercaires del Wellcome Truster Sanger Institute. An analizat lo genòma de 381 individús de 85 grops lingüistics de Papoa Nòva-Guinèa. La conclusion es que i a una diversitat genetica plan mai granda entre los divèrses grops que non entre populacions de continents entièrs coma Euròpa o Asia. E Papoa Nòva-Guinèa es un país plan pichon.
L’origina de la nauta diversitat genetica se pòt situar, dison los recercaires, entre fa 10.000 e 20.000 annadas e soslinhan qu’es encara mai nauta entre las tèrras bassas e las tèrras nautas del país. Puèi, la diversitat es mai pichona.
Aquò volriá dire qu’entre l’arribada de l’òme modèrn a l’illa – fa 50.000 ans – e fa 20.000 ans, los divèrses grops qu’arribèron ailà, se barregèron pas. Fa 10.000 annadas arribèt l’agricultura es las causas cambièron.
Lo país del 10% de la diversitat lingüistica mondiala
Per confirmar se i aviá diversitat genetica, los scientifics estudièron mai d’un milion de posicions geneticas dins lo genòma de cada individú estudiat. E restaquèron las resultas amb de semblanças e diferéncias geneticas entre los divèrses grops que parlavan lengas diferentas : èran geneticament tanben plan desparièrs.
“Se pòt arribar a afirmar que la populacion de Nòva-Guinèa evolucionèt d’una manièra totalament independenta de la rèsta de la planeta dempuèi fa 50.000 annadas – çò diguèt Chris Tyler-Smith, de l’Institut Sanger-. Las diferéncias son plan grandas, mai encara qu’entre las divèrsas populacions de luòcs coma Euròpa o l’Èst asiatic.
Aital, los recercaires an trobat que las mai grandas diferéncias se tròban entre las populacions que demòran en las montanhas e las de las tèrras bassas, amb una desseparacion genetica que s’originèt fa entre 10.000 e 20.000 ans.
Aquò, dison los antropològs, a fòrça sens culturalament pr’amor que los grops d’umans qu’an demorat en las tèrras nautas se son isoladas dempuèi sègles de las autras comunautats umanas de l’illa. Mas las diferéncias geneticas son gigantas.
L’evolucion en Euròpa e Asia balhèt unas populacions mai omogenèas après l’arribada de l’agricultura. Los caçaires-culheires laissèron lor estil de vida e adoptèron lo dels paisans en tot se barrejar amb eles. Mas aquò se debanèt pas en Papua Nòva-Guinèa. Las conclusions d’aquel estudi, publicadas al numeric Science, balhan una diversitat genetica, culturala e lingüistica pas esperada dins aquelas populacions de l’illa. Son cossí èran en Euròpa o Asia abans de las transformacions tecnologicas radicalas que venguèron amb l’agricultura. Dire aquò es coma dire que son coma èran los umans fa 50.000 annadas.
La Redaccion
