L’ANCESSOR DE T. REX ÈRA LO REI DE LA PAUR
La descoberta d’un nou tiranosaurid, ancessor en 10 milions d’ans de Tyrannosaurus rex dubrís una nòva etapa en l’estudi dels dinosaures. La còla de scientifics que l’a estudiat l’apela Rei de la paur.
Los scientifics an descobert qui èra l’ancessor de Tyrannosaurus rex. Plan mai petit que rex, lo nou dinosaure, Lythronax argestes, èra, maugrat las sieunas mesuras, un carnivòr terrible. Pr’aquò l’an apelat coma Rei de la paur. Fins a uèi es l’ancessor mai ancian jamai trobat de T. Rex.
Lythronax argestes es estat trobat en lo desert de Utah (Estats Units), prèp del Monument Nacional d’Escalante, e a una edat de 80 milions d’ans. Las mesuras non son tan grandas coma las de T. Rex ; fasiá 8 metres de long e solament pesava 8 tonas. Visquèt pendent lo Cretacèu, fa entre 95 e 65 milions d’annadas.
Lo sieu nom ja vòl diré coma èra aqueste reptil. Aital, la paraula grega Lythronax vòl dire paur e anax rei. Aviá un morre cuert amb uns olhs qu’agachavan en davant. Lo sieu cran èra semblant al de T. Rex.
De mai, argestes es tanben una paraula grega que vòl dire vent del sud-oèst, una referéncia al lòc ont foguèt trobat. Amb aquesta descobèrta, la paleontologia aurá de cambiar la genealogia de rex fins a 10 milions d’ans.
“Aviá una vision binocular, fòrça utila per un predador, coma la qu’aviá rex – çò diguèt Mark Loewen, cap de l’estudi del Museu d’Istòria Natural de Utah-. Maugrat qu’es plan mai primitiu que rex non per aquò es un tiranosaurid mens terrible”.
La còla de scientifics qu’a fach la descobèrta plaça Lythronax en Laramidia, una isla de paluns subtropicala que i aviá entre Mèxic a Alaska. Lythronax, de la famila dels tiranosaurids, evolucionèt en aqueste lòc pendent milions d’ans.
Aquesta descobèrta scientifica, totun, es totalament contraria a una autra que ditz que Tyrannosaurus rex èra una espècia originària del continent asian e que se desvolopèt fora d’America. La còla de scientifcs qu’a descobèrt Lythronax argestes confirma que T. Rex es un dinosaure qu’a la sieuna origina en America.
De mai, la division de Laramidia en diversas islas auriá provocat l’evolucion dels dinosaures de manera desparièra. Aital, Lythronax e d’autres dinosaures de la sieuna familha aurián evolucionat en Utah. Mas d’autres coma Daspletosaurus e Tyrannosaurus aurián evolucionat en Montana e Alberta (Canadà) en un territòri plaçat entre Asia e Alaska.
Una nova istòria de rex
Lythronax es doncas una nova peça en un puzzle malaisit de bastir. Divèrses paleontològs dison ara que cal rebastir la istòria dels tiranosaurids. “Fins a uèi pensàvem que los ancessors de T.rex e Tarbosaurus èran d’autres tiranosaurids mai petits e amb mens dents – çò confirmèt Thomas Holz, expert en evolucion d’aquesta espècia en la Universitat de Maryland -. Mas Lythronax fa pensar que dinosaures coma Dasplestosaurus non èran vertadièrament ancessors de la familha de tiranosaurids”.
La sciéncia confirma doncas que la diversitat environamentala que i aguèt en Laramidia poiriá aver ajudat e fòrça al desvolopament de desparièrs dinosaures en desparièrs mas prèps lòchs. Una nova oportunitat per tornar a pensar una istòria biologica evolutiva que ja es pro complicada.
Christian Andreu
