Era que’vs ved, mes vosautes non la vedetz pas. Que hè los uelhs, non hè pas brut, qu’ei la nueit e tot lo monde que drom…la reina de la nueit, la dauna blanca. Que la encontratz segurament quan vos que tornatz tà casa après ua bona serada, era que vola discretament.
Qu’ei un rapaç nueitiu ; lo son cap qu’ei rond e la soa fàcia aplatida, l’audida e la vista penetrantas dens la nueit que hèn ua caçadora redobtable dab lo son bèc crocut e lo sons urpas tau anquets. Lo mascle e la hémia que veden capvath l’escuranha quasi completa e capvath la bruma ; aqueste don que los liga dab la lua. Lo cap non pòrta pas de plumalhons coma lo cahús. La gresala, aperada tanben la maria-shorda, lo cahús minjameca, la paloma shorda, la fresaca, la bresaga e en latin Tyto Alba.
Dens aqueste article que vau hèr brèument l’istòria de la dauna blanca, e vos explicar prejutjats tà çò d’aquesta dauna de la nueit.
La cavèca en çò deus ancians
Las mei ancianas imatges atestadas que se tròban dens las regions deu Oral, puish en Asia Minora, Grècia, Egipte e dinc Africa. En Grècia, aus temps deus Micenians, las mei ancianas representacions de la divessa Pallas (Minerva deus Latins) que la muisha dab un còs de hemna e ua cara de cavèca. Que tròba monedas aperadas « Glaus » deu nome de la cavèca que representan, simbèu de la prosperitat ateniana. Qu’ei tanben interessant de remarcar qu’aqueste simbolisme de cavèca qu’a estat remplegat identicament tà ua pèça de moneda de 1 euro.
Solitari e misteriós, aqueste ausèth qu’apareish soraument a l’entrada de la nueit, que nida dens la murralhas e los caus deus arbes, que frequenta los campanèrs vielhs, los cemitèris e los solèrs. Quan la nueit que vela lo dia, aquestes ausèths dab lo plumatge doç, lo bèc crocut e dab urpas poderosas, que planan dens lo cèu. Que caçan normaument lo herum mes que devoran tanben los ausèths adromits que los prenen a l’imprevista dens las tenèbras.
Animaus de companhia de las broishas, n’agradam pas tròp los lors crits estridents e gemits qui presagian sovent la mort qui vien o l’esterilitat. Que se ditz tanben que coneishen los secrets e los mistèris de la nueit e qu’an lo poder de portar ajuda e proteccion dens las tenèbras. Que son a còps associats a la magia negra, que prenen l’aparéncia d’un demòni. Bèth temps a, aquestes ausèths de mala anóncia qu’èran clavats a las pòrtas deus ostaus entà esconjurar l’embroishadís/lo mau dat. La gresala dab lo son plumatge palle e los sons uelhs negres, la soa preséncia qu’ei ligada aus hantaumas e a las aparicions. Que s’apèra tanben la dauna blanca. Aquesta cavèca qu’ei l’ausèth de Minerva, divessa de la guèrra e de las arts de la guèrra. Que devem saber mes abans tot las cavècas que son utilas, que minjan insèctes e roganhaires.
La cavèca : simbèu de la filosofia
L’ornitologia que’ns apren que la cavèca qu’ei lo nom generau dat aus ausèths rapaç nueitius deus quaus cap, contràriament a deu deus gahús, n’a pas plumalhons. Aqueste ausèth qu’a lo cap rond, gròs e plan, qui pivota a 270°. Los sons uelhs que son notaders dab pupillas enòrmas. Qu’a lo cap caracteristic e l’espiada fixa, la gresala qu’evòca peu son immobilitat silenciós la sapiença. D’après la numismatica, la cavèca qu’ei l’ausèth consacrada a Atena, que vad lo simbèu d’Atènas.
La cavèca e la sapiença
A l’Edat Mejana, la cavèca qu’ei lo simbèu de la meditacion (non dèisha pas la soa jasença la jornada), que representa l’estudiaire qu’escruta las questions de la Bibla jorns d’aviada. Dens las lamaserias, la cavèca qu’ei tanben aquesta qui hèi lo son temps de « tsham » , ua espècia de retirada separada de tots umans pendent aquera l’ascèta que tribalha mentaument a assegurà’s la mestresa de lo son esperit (exercicis respiratòris, pregàrias, dejoada e meditacion). Mistics qu’an restacat la cavèca au simbolisme deus sèt « Dons deu Sant-Esperit » : saviesa, intelligéncia, conselh, fòrça, sciéncia, pietat e cranhença deu Diu.
Que devem saber mes abans tot las cavècas que son utilas, que minjan insèctes e ronganhaires…. E que dens la nueit que i a sovent la gresala que’vs remira !
*Gautier Drouin
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
