La Cauna D’Orda se tròba a Russia, a las Montanhas dels Orals, e a l’onor d’èsser la cauna subaquatica mai granda d’aquel país e la segonda mai longa d’Eurasia. Es formada d’un enòrme laberint de canals amb una nautor superiora als 17 mètres segon lo luòc. Uèi se coneis pas encara tota, malgrat que comencèt a èsser estudiada de forma oficiala l’an 1990. Dempuèi alavetz es estat un dels luòcs preferits pels espeleològs sosmarins de la planeta entièra; la zòna de la cauna qu’es pas jos l’aiga a sonque 300 mètres de longor, mentre que la part jos l’aiga a prèp de 5 quilomètres amb d’aigas gaireben cristallinas.
La cauna se formèt fa mai de 200 milions d’ans, en creant d’interiors estonants de desparièrs tons blancs. Las parets de pèira calcaria, pasmens, son d’estructuras flacas e los corredors tomban e barran de canals entièrs a l’encòp que dobrisson de camins nòus, e aquò fa que cada cabussada posca èsser entièrament desparièra.
Çò que fa d’aquela cauna una de las mai visitadas pels cabussaires es la siá nauta visibilitat, car i a de luòcs ont se pòt veire plan al long de mai de 45 mètres, çò es un luòc excellent per far de fotografia. Mas la temperatura de las siás aigas es fòrça freda, amb una mejana de 4ºC que monta jamai de 7ºC, e per aquò las cabussadas son limitadas al temps demest mièja ora e 2 oras.
Una cauna qu’es pas totjorn parièra
A causa de la fragilitat, cambièt pendent milièrs d’ans, e per aquò i a jamai de mapas actualizadas. Mas aquò es çò qu’estona totjorn los cabussaires , e mai se l’ajan ja visitada en sasons anterioras. Aquò entraïna que la cauna siá pas estada estudiada entièrament a l’actualitat, e se pòt encara trobar de luòcs ont jamai degun i foguèt. La Cauna d’Orda aqueriguèt l’estatut oficial d’èsser la cauna subaquatica mai grossa de tota Russia l’an 1997, mercés a l’expedicion russa dirigida pel famós fotograf sosmarin Víctor Lyagushkin.
Abans d’aquela expedicion sonque èran estats explorats solament los primièrs 1250 mètres de la zòna subaquatica, del temps qu’aquela còla arribèt a far mai de 4.000 mètres dins un sistèma de galariás qu’arriba als 5.100 mètres, e que 4.800 ne son jos l’ aiga. Dins la Cauna d’Orda se pòt doncas arribar fins als 5 quilomètres sens descompression, pr’amor que la sieuna prigondor es pas gaire mai nauta dels 15 mètres e i a pas de corrents importantas. I a una legenda qu’explica qu’una dama, la proprietària d’Orda, abita encara dins aquela cauna e que la siá fantauma se pòt aparéisser als cabussaires.
La cauna es jos las Montanhas dels Orals occidentals, e la siá intrada es pròcha al riu Kungur, a Orda, a Perm Kai. S’i pòt arribar plan e aquò fa d’aquela cauna un bon luòc per èsser visitat per d’espeleològs de la planeta tota. Sonque cal arribar fins a Perm, dempuèi Moscòu, e aprés viatjar en veitura fins a Orda, ont i a aquela estonanta cauna.
Un article d’Andrés López*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
Aqueste article es tanben publicat dins Naturaleza Salvaje, un numeric de geografia e l’environament, que Sapiéncia n’a un acòrdi de cooperacion
