Fòrça mès joen geologicaments que non se pensaue pr’amor qu’es diuèrsi estudis hèti enquiara afirmauen qu’era region geografica coneishuda en tota era planeta coma eth replanat deth Tibet se formèc hè mès de 40 milions d’annades. Mès ara ua còla de cercaires ditz qu’açò non ei possible e qu’era majoritat deth replanat se formèc hè solament 25 milions d’annades.
Atau, eth coneishut coma Tet deth Mon, eth replanat deth Tibet, situat a 4.500 mètres sus eth nivèu dera mar, s’aurie format fòrça dempús de çò que se pensaue enquiara. Ua còla de cercaires a podut confirmar qu’aguest replanat non a 40 milions d’annades mès solament 25 pr’amor de diuèrses plantes fossiles trapades hè pòc ena madeisha region. A mès d’açò, un nau estudi publicat tanben aguest mes ena revista online Science confirme qu’era edat deth replanat deth Tibet ei de 25 milions d’annades pr’amor de diuèrses analisis quimiques hètes en lòc.
Ua region geogràfica fòrça importanta
Era formacion deth replanat deth Tibet creèc era arribada des monsons en Asia deth Sud e tanben un clima fòrça mès sec en interior d’aqueth continent. Es donades sigueren confirmades per Svetlana Botsyun, un paleoclimatològ dera Universitat de Tübingen. De hèt, segontes aguest scientific era presència deth replanat tibetan afècte tota era temperatura, ploges, umitat e bromes en tota era region asiatica e mès enlà encara.
Mès es scientifics encara non son d’acòrd sus quan comencèc a formar-se. Bèri uns diden qu’açò se passèc hè 55 milions d’annades quan Índia tustarrèc damb Asia. D’autes diden qu’aguest procès comencèc hè mès de 200 milions d’annades e qu’en aquera epòca eth subcontinent indian ja aurie tustarrat un còp au mens damb Asia. Mès ara ua còla de cercaires a podut confirmar era edat dera formacion d’aguest replanat ptr’amor qu’an trapat ua palmera fossila que, segontes diden non poirie auer demorat hè mès de 25 milions d’annades.
Pr’açò, pr’amor qu’eth replanat deth Tibet, çò diden es scientifics, auie un clima subtropical entre ara hè 56 e 34 milions d’annades, era edat deth replanat ei fòrça mès joena que non se pensaue. Atau, e pendent aquera epòca, eth replanat tibetan ja hège pròp de 4 quilomètres de nautor sus eth nivèu dera mar mès dempús contunhèc eth sòn camin vèrs eth cèu enquias 4,5 Km qu’a aué e eth sòn clima venguec fòrça mès sec e heired.
Era val a on demorèc aquera palmera fossila trapada ara existiguec entre ara hè 60 e 20 milions d’annades, çò confirmèc un scientific dera Universitat Obèrta anglesa. “E aqueth clima tipic d’un ecosistèma subtropical, çò confirmèc Ewan Spycer, moriguec quan eth replanat deth Tibet contunhèc eth sòn camin entath cèu”. Aqueres donades tanben sigueren confirmades per Tao Su, un paleobotanic dera Academia de Sciéncies chinesa.
Atau, e segontes aguesti darrèrs estudis e un aute encara publicat ena revista Science Advances, eth Tibet siguec ua region de montanhes damb vals prigondes on i auien palmères enquia hè 25 milions d’annades. Dempús era region contunhèc eth sòn camin geologic e venguec çò qu’ei aué, un replanat situat a mès de 4,5 Km de nautor : eth Tet deth Mon.
Era Redaccion
Aguest article ei publicat gràcies a un acòrdi de cooperacion damb www.aranes.club, era pagina web entà apréner aranés de forma gratuita
