UNA NÒVA PLANETA NANA AL SISTÈMA SOLAR
Amb l’ajuda el telescòpi ESO SPHERE, una còla d’astronòms confirmèt per primièr còp que l’asteroïde Hygiea es pas un asteroïde mas una nòva planeta nana. Hygiea es lo quatren asteroïde mai grand que i a dins la Cencha d’Asteroïdes, apuèi Ceres, Vesta e Pallas. Totun, l’usatge d’aquel telescòpi ajudèt determinar nòvament lors mesuras. E ara poirà èsser classat coma la planeta nana mai pichona del nòstre sistèma solar apuèi Ceres.
Segon los astronòms que determinèron lo nòu classament d’Hygiea l’asteroïde a tres condicions que permeton tornar lo classar coma una planeta nana: a la sieuna orbita al torn del Solelh, es pas una luna e a pro massa per aver una forma esferica. Maugrat açò, a diferéncia d’una planeta, Hygiea poguèt pas liurar la sieuna orbita d’autres objèctes cosmics.
“Mercés a la tecnologia d’ESO SPHERE, una de las mai poderosas que i a uèi a la nòstra planeta avèm pogut determinar las mesuras d’Hygiea, çò diguèt Pèire Vernazza, del Laboratòri d’Astrofisica de Marselha. Amb las nòvas imatges Hygiea pòt tornar èsser classada plan coma una planeta. Per ansin, seriá la planeta nana pus pichona del Sistèma Solar”.
De nòvas donadas
Hygiea auriá segon aquelas nòvas donadas un diamètre de 430 Km mentre que Pluton, la planeta nana mai celèbra n’auriá 2.400 Km, e Ceres 950 Km. La suspresa arribèt quora se trapèt pas cap trauc format per un truc cosmic, un fach que se debana totjorn dins totes los asteroïdes.
Hygiea se formèt amb 7000 objèctes cosmics mai d’un solet còrs espacial. Pr’aquò los astronòms esperavan i poder trobar un cratèr que confirmesse la sieuna origina. Mas aquò venguèt pas.
“Foguèt estonant descobrir que i aviá pas cap cratèr sus Hygiea, çò apondèt l’astronòm provençal. Maugrat que l’estudi arribèt fins al 95% de sa superfícia, sonque foguèron trobats dos pichons cratèrs. E cap d’aqueles foguèt provocat per causa de la sieuna origina”.
A mai, la còla decidiguèt estudiar encara mai Hygiea e, apuèi far de simulacions numericas, poguèt èsser confirmat que d’autres asteroïdes coma Hygiea – amb un diamètre tre 75 e 150 Km – se formèron totes a causa de la quita origina, un episòdi que se passèt ara fa 2 milliards d’ans, quand 2 objèctes cosmics truquèron. Mas Hygiea poguèt tornar se formar apuèi tant de temps e ara a de caracteristicas consolidadas e unicas al Sistèma Solar, qu’a doncas una nòva planeta nana.
La Redaccion
