Lo Pòl Nòrd contunha de se desglaçar. Amb mai de cinc milions de quilomètres carrats de superficia glaçada en 2016, l’ocean Artic contunha de pèrdre de glaç pendent l’estiu. Ongàn la pèrda es encara mai granda que la que s’enregistrèt en 2012. Aital o a pogut confirmar una còla de scientifics de l’institut alemand Alfred Wegener. E las aigas glaçadas al torn de l’Antartida contunhan de créisser (30 milions de quilomètres carrats en 2016 e 19,65 en 2013).
“La tendéncia de pèrdre de glaç dins l’Artic contunha – çò diguèt Marcel Nicolaus, fisician d’aqueste institut. La superficia d’aqueste estiu es parièra a la de fa 3 ans. E aquò demòstra que la tendència càmbia pas malgrat que l’extension glaçada siá mai granda encara que la dels ans recòrds de 2007 e 2012”.
A aquela epòca, los fenomèns meteorologics aguèron una plaça importanta. En 2007 un airal de baissas pressions provoquèt la formacion de glaç marin e de traucs que, en chuclar l’energia solara intensifiquèt lo desglaç. Es çò que soslinhèt Lars Kaleschke, de l’Institut de Recèrca Climatica d’Amborg. Après, en 2012, una granda tempèsta trenquèt de grandas extensions glaçadas.
De diferéncias regionalas
Ongàn los scientifics an pogut veire de grandas diferéncias regionalas al Pòl Nòrd, çò qu’es pauc comun. Los scientifics o an volgut soslinhar. A la fin d’agost lo vaissèl scientific alemand Polarstern poguèt pas trencar lo glaç al nòrd de las islas canadianas. En cambi, per la mar russa de Laptev, lo glaç se trobava mai cap al nòrd, mai prèp del Pòl Nòrd, a mai de la mitat de la distància abituala.
Aital, los scientifics dison que las condicions environamentalas son fòrça desparièras als pòls. L’un es una mar qu’a a l’entorn de tèrras e l’autre un continent enrodat per l’ocean austral e ont los corrents circumpolars limitan l’espandida del glaç. “Vents e ondadas influisson lo glaç, las precipitacions e la fusion dels glacièrs – çò diguèt Kaleschke – e determinan l’aportacion d’aiga doça e aquesta, tanben condiciona lo glaç format pendent l’ivèrn”.
Pas un continent
Lo Pòl Nòrd es una region de la Tèrra qu’es pas un continent. Majoritariament es un ocean, l’ocean Artic, cobèrt al 75% per de glaç permanent. De mai, aquesta granda region es barrada per las còstas nòrd-americanas e tanben per las euroasiaticas. S’i troban d’islas plan grandas coma Groenlàndia.
Per delimitar la sieuna extension, los scientifics mesuran la temperatura. Aital, lo Pòl Nòrd es tota aquela tèrra qu’a coma temperatura mejana pendent lo mes de julhet 10º grads. Aquò es lo limit entre la taïgà, compausada de conifèras, e la tondrà, que la sieuna vegetacion majoritària es sens arbres.
La sieuna forma irregulara proven dels corrents marins cauds que en cèrts luòcs (Islàndia o Escandinàvia) fan mai doç lo climat. Las islas Aleutianas que son pron luènh d’Alaska, mai al sud, fan ça que la part de la zòna del pòl nòrd.
Lo Pòl Nòrd es compausat de l’ocean Artic, qu’a una superficia normala de mai de 14 milions de quilomètres carrats. Las còstas continentalas que i a al sieu entorn an de bauces fòrça prigonds. Los gorgs que i a mai enlà an 4000 mètres de prigondor e pòdon arribar al centre a 5520 mètres de prigondor. Pendent l’ivèrn lo glaç cobrís lo 80% de la superficia polara mas en estiu arriba sonca a 40%. Es tanben lo camin natural entre l’ocean Atlantic e lo Pacific a travèrs l’estrech de Bering. Las sieunas caracteristicas environamentalas son d’aver d’ivèrns fòrça freges (-70º C) e tanben un long periòde de prèp de sièis meses sens solelh.
Maugrat la credença populara, la fauna terrèstra, aeriana e submarina del Pòl Nòrd es mai que rica e los sieus abitants umans (Same, Inuits, Dolgans, Chukches) an pogut subreviure malgrat las condicions climaticas pendent de sègles. Uèi, la sieuna populacion totala entre totas aquestas nacions arriba pas als 2 milions de personas.
L’estrech de Bering dessepara los dos oceans, l’Artic e lo Pacific. Es un braç de mar pauc prigond de 70 quilomètres de long. D’un costat i a Alaska e de l’autre Siberia nòrd-orientala. Foguèt descobèrt per Vitus Bering en 1741 ; es encara uèi lo solet passatge maritim entre aquestes dos oceans.
Mas sembla èsser un mond amb de caracteristicas pròprias que se morís. Los scientifics sabon pas dire quand serà l’estiu que serà totalament liure de glaç per causa del cambi environamental.
Regions e païses coma Quebèc – fòrça prèp – ja se preparan per cultivar vinha e exportar vin, un fach que ja se produsís uèi lo jorn e qu’es estonant en Euròpa. Tot aquò es una resulta del cambi environamental que concernís lo planeta e en particular lo Pòl Nòrd. Amb l’ocean Artic liure de glaç tanben desapareisseràn fòrças balenas e orses polars. E amb eles poiriá tanben morir l’istòria de la luta de l’òme contra l’environament per aquela region de las mai duras del planeta. Se volem pas la sieuna desaparicion cal far quicòm e o cal far totes amassa e ara.
Christian Andreu
