ROBÒTS DAMB CERVÈTH

Tota ua sèria de robòts naui, damb un « cervèth » pròpri son fòrça pròpd’arribar damb nosati. Son es coneishudi coma robòts neuromorfologics, pr’amor qu’an diuèrses pèces que foncionen  d’una manèra semblanta ara deth cervèth uman. Atau, pòden apréner eri soleti, com demorèc demostrat non hè guaire, quan un robòt d’aguesti podec gésser d’un laberint en tot rebrembar eth camin de gessuda.

Ei çò qu’a creat er èster uman ; de robòts damb ua naua tecnologia que pòden apréner eri soleti, mès tanben pòden moir-se de biais independent e enquia resòlver problèmes complèxes pr’amor des sues abilitats. Aguest tipe de robòts siguec creat non hè guaire per cercaires dera Universitat Tecnologica d’Eindhoven, Olanda, e der Institut de Recerca Max Planck de Mainz, en Alemanha.  Aguest nau tipe de robòts daurís era pòrta a d’auti robòts que poirien ajudar en camp dera salut e dera sciéncia.

Auanci gigants

Pendent es darrères annades en camp dera robotica es auanci tecnologics son un vertadèr succès. Ara ja i a robòts que pòden apréner per eri soleti, an  pèces que foncionen com se siguessen neurones artificiaus e era sua IA o Intelligéncia Artificiau auancèc d’un biais susprenent. Es robòts dera annada 2020 non an arren a veir damb es dera annada 2000.

Mès un des problèmes mès grani trapadi es darrères annades en camp dera robotica ei poder hèr foncionar es robòts com se auessen un cervèth semblant ath des umans; Era comunicacion neuronau ei era que produsís er enviament d’informacion permanenta laguens deth cervèth uman e era sua eficiéncia energetica ei brutau. Sonque damb neurones se pòt auer memòria e apréner. Mès com hè’c damb es robòts?

Ena decada de 1980 Carver Mead creèc un sistèma d’integracion de circuits analogics que volien imitar es estructures neurobiologiques umanes. Er idèa donques ère copiar era estructura deth cervèth organic uman e arribar ar estadi dera nòsta espècia. Eth concèpte demorèc 30 annades entà poder èster resolvut. Aué es robòts neuromorfologics ja son reaus e an era abilitat d’apréner per eri soleti. E non hè guaire un estudi sus es robòts mès naui demostrèc que tanben pòden moir-se eri soleti se damb açò pòden arribar enquia eth sòn objectiu. Er estudi sus eth robòt que gessec solet deth laberint siguec publicat ena revista online Science Advances.

Es umans volien qu’eth robòt gessesse deth laberint pr’amor que sonque atau podie apréner mès. Eth robòt brembèc ce quini auien estat  es sòns darrèrs movements entà sajar de gésser deth laberint. E capitèc. Era suspresa umana arribèc dempús en tot descorbir qu’aqueth robòth podie donques non auer limites en çò que tòque ar aprenentatge autonòm.

Eth robòt auie un cervèth neuromorfologic organic e se nomentaue Lego Mindstorms EV3. Ère programat entà virar, mès quan eth robòt trapaue qu’eth camin non ère eth bon, tornaue a virar en tot cercar eth camin bon entà gésser deth laberint. E eth nau movement demoraue rebrembat peth robòt. Lego podèc gésser deth laberint dempús de virar enquia 16 còps e rebrembar totes es gessudes possibles. E podèc gésser ben deth laberint.

Açò demostrarie qu’eth robòt neuromorfologic podie trapar diferents camins e apréner segontes eth camin on ère. Com un èster uman. A mès, e segontes es cercaires, aqueth robòt auie hèt ua aliança entre eth sòn motor e eth sòn movement, com se passe ena natura, en es animaus. Era espròva demostrèc qu’aqueth tipe de robòts (arrevolucionaris) poirien ajudar e fòrça en camps com eth des protèsis artificiaus, cambiar organs en umans malauts o encara ena medecina regeneratiua. Son donques ua naua generacion de robòts que non an arren a veir damb era idèa qu’auem toti (dilhèu formada ena fin deth sègle XX) sus es robòts. E que ja son damb nosati.

Era Redaccion

Aguest article ei publicat gràcies a un acòrdi de cooperacion damb www.aranes.club, era pagina web entà apréner aranés de forma gratuita