Après l’arribada d’ua sonda espaciau dens l’atmosfèra de Pluton en julhet 2015 que’s pensè que Pluton avèva o avèva avut, bèth temps a, un ocean liquide devath la soa susfàcia torrada. Mes lo dobte que contunhè. Adara, un navèth estudi scientific publicat au Geophysical Research Letters que confirma l’existéncia actuau d’un ocean sus aqueth planeta.
La confirmacion scientifica d’aqueste ocean qu’estó realizada per ua amassada d’imatges hèits per la camera Lorri de la sonda espaciau New Horizons lo 14 de julhet de 2015, a 1.800 quilomètres sus l’equator de Pluton e a ua distància de 80.000 quilomètres.
Entà’c har qu’estó utilizat un modèle d’evolucion termau qui podó confirmar que la susfàcia torrada deu planeta Pluton qu’ei shens que glaç ; i a liquide devath aquesta e aquò qu’ei de segur un ocean qui contunha d’estar despuish milions d’annadas. De mei, aqueths imatges que confirmèn tanben que Pluton ei un planeta en expansion.
“Mercés a las donadas qu’enviè la sonda espaciau New Horizons – çò digó Noah Hammond de l’Universitat de Brown e cap de l’estudi – que podón espiar accidents tectonics sus la susfàcia de Pluton. Aqueth planeta qu’ei shens qu’ua bòla de nèu. La soa susfàcia que’s compausa de glaç de divèrs tipes com aiga, nitrogèn e metan”.
Un enviroament divèrs.
Lo paisatge descobèrt peus scientifics qui realizèn aqueth estudi que’s revelè estonant: que i a montanhas qui hèn centenats de mètres de hautor e planas hèra granas tanben. Que i a accidents tectonics tanben, com canhòns qui hèn centenats de milièrs de quilomètres de longor e dinc a quate quilomètres de pregondor. Aquò qu’estó çò qui hasó pensar aus scientifics qu’i podèva aver un ocean devath la susfàcia torrada de Pluton.
“Un ocean torrat milions d’annadas de reng que poderé estar la causa de l’expansion d’aqueth planeta – çò confirmè Hammond-. Adara, que cau descobrir s’aqueth ocean e contunha de’s torrar o se’s torrè milions d’annadas a. Mes que suputam qu’ei enqüèra a’s torrar”.
Pr’amor d’aquò que bastín un navèth modèle d’evolucion termau qui includí lo diamètre e la densitat de Pluton. Que calèva poder compréner quinas èran las dinamicas interioras de Pluton. Mes lo modèle que confirmè que pr’amor de las baishas de temperatura e de la hauta premuda qui’s tròba sus Pluton, estossi estat glaçat i a chic, lo glaç oceanic qu’i a sus la susfàcia plutònica que seré desparièr.
Que seré un glaç dab ua estructura cristallina mei compacta e pr’amor d’aquò un ocean glaçat bèth temps a qu’aucuparé un volume mei petit e Pluton que coneisheré ua contraccion. Pr’amor d’aquò, la conclusion deus scientifics qu’ei que l’ocean qui a uèi lo dia n’ei pas torrat.
Fin finala, que podó confirmar que lo glaç qu’a ua pregondor de 360 quilomètres sonque e que lo nitrogèn e lo metan trobats son bons isolants”, çò digò Hammond. Pr’amor de tot aquò lo navèth estudi que confirma l’existéncia d’un ocean suu planeta mei luenhèc deu sistèma solar.
La Redaccion
