NÒU CLASSAMENT PALEONTOLOGIC DELS DINOSAURES

Après lo classament de las familhas de dinosaures que faguèt Richard Owen en 1842, pauc aviá cambiat. Ara, una còla paleontologica de l’Universitat de Cambridge e lo Musèu d’Istòria Naturala de Londres, prepausan cambis radicals en las familhas de dinosaures. La proposicion a coma origina una nòva analisi de dotzenats d’esqueletas de dinosaures e milièrs de caractèrs anatomics d’aquestes fossils.

Foguèt l’anatomista anglés Richard Owen lo primièr en far un classament dels dinosaures. Èra l’an 1842. Abans de 1900 la sciéncia ja sabiá que i aviá nòvas familhas de dinosaures. Harry Govier Seeley, paleontològ de Cambridge e qu’aviá estudiat amb Adam Sedgwick , determinèt que i avián dos grands grops: Saurischia e Ornithischia. Lo classament èra fach segon lo tipe de pelvís qu’avián los dinosaures; los d’un grop èran semblants als dels lausèrts o reptils saurians ( Saurischia) e los de l’autre grop als dels aucèls (Ornitischia ).

Mas segon èran descobèrtas mai e mai espècias de dinosaures caliá crear un tresen grop; los Saurodomorpha. Foguèt Seely que placèt aquesta familha (amb Diplodocus e Brontosaurus ) amassa amb los Terapòds (amb Tirannosaurus rex) dins los Saurischia. En aquela epòca se pensava que los dinosaures ornitisquians e los saurisquians èran pas familha e qu’ambedós avián ancessors desparièrs. Totun, la paleontologia descobriguèt lèu qu’avián un ancessor comun.

Un nòu classament

Lo nòu classament es radical e estonant. S’an prepausat tres nòvas familhas; Dinosauria ( amb Triceratops horridus e Diplodocus carnegii), Ornithoscocelida ( amb Passer domesticus e Triceratops horridus) e Saurisquia (amb Diplodocus carnegii mas pas Triceratops horridus). Un classament qu’a divèrsas espècias a l’encòp en divèrses grops e que demanda de comprene los ornitisquians amassa amb los terapòds mas en un grop desparièr dels Saurodomòrfs.

Fins uèi lo jorn, èra pensat que los aucèls avián evolucionat dels terapòds. Los autors d’aqueste nòu classament paleontologic prepausan, totun, qu’ornitisquians e terapòds evolucionèron vers los aucèls mas que o faguèron en plan desparièras epòcas de l’istòria naturala de la nòstra planeta.

“En tot començar l’analisi – çò diguèt Matthew Baron, estudiant de l’Universitat de Cambridge – nos demandàvem cossí los ornitisquians èran anatomicament semblants als terapòds. E avèm descobèrt qu’èran familha. Mas aquò èra contrari a tot aquò après fins uèi”.

Pr’aquò la còla de scientifics que prepausa aqueste nòu classament de dinosaures confirma que los carnivòrs èran familha dels ornitisquians erbivòrs e que d’autres, coma Diplodocus, podián pas èsser dins lo grop que tradicionalament es nomentat coma Dinosaures.

Caliá doncas, cambiar tanben la definicion de la paraula Dinosaure per poder classar Diplodocus e la sieuna familha tanben coma dinosaures. De mai, lo nòu classament dels Ornithoscocelida compren ara amassa Ornitischia e Terapoda, dos grops desparièrs classats aital en 1870 per Henry Huxley.

“Las conclusions de l’estudi son prigondas e estonantas – çò diguèt David Norman, de l’Universitat de Cambridge -. Aqueles dinosaures amb una anatomia que semblava èsser ancessora dels aucèls son ara dinosaures confirmats coma los lors ancessors”.

Mas la còla qu’a revisat tot aquò a trobat una autra conclusion inesperada. Fins uèi lo jorn, la Paleontologia considerava que l’origina dels dinosaures èra l’emisfèri sud de l’ancian continent apelat Gondwana. Los fossils de dinosaure mai ancians son estats trobats en America meridionala. La nòva analisi plaça l’origina dels dinosaures en Laurasia, la part mai septentrionala d’aquel continent.

“Es un classament nòu e radical de las desparièras familhas de l’arbre dels dinosaures. Prepausam una nòva evolucion, biologia e distribucion dels dinosaures – çò diguèt Paul Barret, coautor de l’estudi e del Musèu d’Istòria Naturala de Londres -. S’avèm rason, l’anatomia dels dinosaures serà mai coerenta. Totun, demoran obèrtas nòvas questions sus l’origina geografica dels dinosaures”. Lo nòu classament es estat publicat en lo jornal numeric Nature.

Christian Andreu*

*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.