Dilhèu quan èrem ena escola, de petits o pas tant petits, mos didien qu’er òme preïstoric demoraue fòrça mau; auie heired e hame e quan podie minjar ac auie de hèr en tan granes quantitats que, pr’amor d’aquerò, quan auie 30 ans, normauments morie.
Dilhèu auie heired ena tuta – o non pr’amor que fòrça d’eri demorauen en tendes o refugis hèts damb husta – mès non ei ja possible díder que quan auien 30 ans auien er hitge mau –pr’amor que s’es sabut qu’er òme preïstoric – concretaments er òme de neandertal – auie ua alimentacion vegetala fòrça importanta – enquia un 20% – e aquerò vò díder qu’era sua dièta non ère 100% carnivòra.
Atau ac a confirmat ua còla scientifica dera Universitat de Tübingen. En eth Centre Senckenberg pera Evolucion Umana e er Paleoenvironament damb Hervé Bocherens coma cap, qu’a confirmat quina ère era dièta des neandertals. Aguest òme deth paleolitic minjaue fòrça carn de rinocèros (80%) mès bona part dera dièta ère vegetala (20%).
“Era dièta basica èren grans erbivòrs coma es mamots e es rinocèros lanuts – çò diguec Hervé Bocherens -. Mès auem auut ua auta suspresa. Non sabíem qu’er òme de neandertal minjesse enquia un 20% de plantes”.
Es sitis on s’an hèt es excavacions an estat es tutes d’Spy e Goyet (Belgica). Era còla a podut amassar donades de mès de 5000 annades e ant trapat uassi de mamot, rinocèros, shivau, cèrvi, bison, iena, lions e lops. E tanben uassi de neandertals que –important açò – non sigueren menjats per autes neandertals (atau ac an demostrat es estudis d’isotòps de collagen des uassi).
Aimauen animals grani
Er estudi a confirmat qu’es predadors auien preferéncia per animals mès petiti coma cèrvis e bisons. Es neandertals aimauen mès caçar grani mamifèrs coma mamots e rinocèros. Mès tanben auie enquia un 20% dera sua alimentacion qu’èren plantes, un hèt non sospitat enquia auè.
“Ei un hèt que s’a discutit abans e fòrça en cercles scientifics mès non s’auie podut auer nat pròva conclusiva – çò digueren es scientifics -. Ara auem podut confirmar era mesura exacta dera dièta vegetala des neandertals. E es chifres son semblantes as des prumèrs dera nòsta espècia”.
Christian Andreu
