Shens comptar los insèctes, la familha deus molluscs qu’ei la principau de totas las que i a en la nosta planeta. Que i a mei de 100.000 espècias diferentas de molluscs a la Tèrra, dont escargòlhs, limacs, lagasts, clescs, clauvissas, motles, calamars e sipas. Aquò que hè d’aqueth grop animau lo segond de la planeta aprés los insèctes e los artropòdes. Çò que vòu díser que n’i a plan a la mar, mes tanben au sòu e que son plan comuns.
Los molluscs qu’an plan diferentas mesuras e fòrmas, mes lo son còs qu’ei sovent mofle, maugrat que tanben pòden aver un clesc dur entà se protegir deus predators. La majoritat qu’an un pè plan entà se moure. Que tròban sovent la neuritud dab lo son cap.
La majoritat de molluscs, totun, que son marins. Solament los bivalves e los gasteropòdes que demoran en aiga dolça. E los escargòlhs qu’an tostemps besonh d’umiditat. Aqueth tipe d’animaus son gasteropòdes e las ustras tanben que son bivalvas. Los lagasts e los calamars, d’un aute costat, que son cefalopòdes .
Tots los molluscs qu’an ua caracteristica comuna ; un mantèth que corbís la soa massa corporau. Qu’ei aqueth medeish mantèth que crearà lo clesc de l’animau. Ua part corporau plan importanta entà l’animau, pr’amor qu’ajudarà lo mollusc a se protegir se i a ua miaça.
Lo clesc que’s desvoloparà tostemps en tot lençar un liquide ric en saus mineraus que vad dur. Que cau soviéner que lo clesc venerà mei gran deu còp qu’ac hè lo medish animau. Se lo mollusc ei dejà vadut adulte e ne pòt pas créisher mei, çò de parièr que’s debanarà dab lo son clesc.
Molluscs marins
Lo clesc deus molluscs qu’ei tanben diferent segon l’espècia. Que n’i a que son redons e lis e autes que son en fòrma d’espirau o mei obèrts. Mes tostemps qu’an duas mieitats ligadas que son nommadas valvas. En çò deus calamars, per exemple, la valva qu’ei invisibla. E se non i a clesc, lo mantèth formarà ua cobèrta plan dura a l’entorn de l’animau entà lo protegir.
Que i a hèra molluscs que semblan de granas gotas viscosas. Mes dens an d’organes plan complèxes dont lo cervèth, lo còr e los ronhons. E, los musculs deu mollusc que l’ajudan a modificar la fòrma de l’animau dens e dehòra entà s’adaptar a l’espaci, se cau.
Au delà d’aquò, tots los molluscs qu’an, com avem dejà dit, un pè muscular dab ua tòca. Los calamars que desvolopèn aqueth pè dinc a aver tentacules, qu’ajudan lo calamar a caçar e capturar granas presas. Autes tipes de molluscs, per contra, qu’utilizan aqueth pè muscular entà se fixar a ua arròca. L’escargòlh per exemple, qu’usa aqueth pè entà se moure.
Los molluscs qu’an tanben ua radula. La radula qu’ei ua sòrta de lenga cobèrta per de petitas dents esmoladas. Qu’ei usada entà atirar neuritud petita, com algas. Mes non tots los molluscs usan la radula entà se neurir. Lo calamar qu’ei un exemple clar de l’usatge de la boca entà minjar las presas.
La majoritat deus molluscs que son plan aimats pr’amor que pòden estar menjats. Que son la hont principau de neuritud en las regions de la còsta de tots los continents de la planeta entad autas espècias, mes tanben entaus umans. Dilhèu pr’açò i a daubuas espècias – e dab la gigantesca populacion umana actuau de la planeta de mei en mei – que començan de vàder raras. Qualcunas espècias, en mei d’aquò, que son plan miaçadas e que poirén patir lèu l’escandilhament, pr’amor de la pèsca industriau actuau.
D’aqueras 100.000 espècias de molluscs que i a enqüèra uei au monde, 550 que son marinas o demoran au sable de la plaja. La majoritat qu’an un clesc en fòrma de trompa d’elefant. Autas espècias de molluscs, totun, mei de 70.000 espècias, que demoran a la mar, en aiga dolça o que son tanben terrèstras. La grana majoritat qu’an clesc o un cap e tentacules e usan lo pè muscular entà se moure.
Uei, urosament, e maugrat la gigantesca pression umana e lo cambiament climatic, enqüèra i a tanben mei de 15.000 espècias que son classadas com bivalves, la majoritat marinas, e 650 espècias diferentas de calamars e lagasts, un deus animaus mei intelligents de la planeta blua.
E enqüèra i a tanben mei de 550 espècias de quitons, que demoran dens l’ecosistèma marin o en los fluvis dab arròcas. Aqueth tipe de mollusc, totun, n’a pas uelhs e se neureishen, sustot, pr’amor deu sens deu tocar.
La Redaccion
Fotografia Principala: Elias Levi/CC
