Los argentins decidiguèron lo nòm del futur president de la Republica. Divèrses candidats asseguravan èsser “peronistas”. Mas, qué es lo Peronisme? Es malaisit definir qu’és aquel movement qu’a influenciat la politica argentina dempuèi los ans 1940. Podèm ongan conéisser politics peronistas conservadors e progresistas. Lo movement recep lo sieu nòm del sieu fondator, lo general Juan Domingo Perón, que fondèt lo Partit Justicialista e foguèt dos còps President de la Republica (1946-1955, 1973-1974).
Malgrat la granda diversitat dins del movement peronista, existisson unas caracteristicas comunas mantengudas pendent totes aqueles decènnis. Primièra, la difusion d’un grand patriotisme argentin, qu’a provocat qu’en qualques escasenças lo movement siá estat acusat per los sieus enemics de tendéncias un pauc fascistas. Poiriam gaireben parlar d’un orgulh d’èsser argentin.
Una autra caracteristica seriá lo populisme, una evidenta orientacion cap a las classas popularas. Lo meteis Perón, sustot pendent lo sieu primièr mandat, consacrèt de grands esfòrces a balhar una imatge de dedicacion a las classas socialas argentinas mai pauras. Divèrsas iniciativas legislativas èran orientadas vèrs aquela tòca, çò es redusir d’inegalitats socialas. Jos lo sieu govèrn foguèt creat lo Ministèri de Trabalh e Prevision Sociala, s’aumentèt lo nivèl educatiu dels filhs de las classas pauras, arribèt la creacion de fòrça centres de santat a las províncias mai luenhas, e una sèria de leis que defendián los dreches dels trabalhadors.
Un grand trabalh de beficéncia
E tota aquela politica sociala acompanhada d’un grand trabalh de beneficéncia en repartint per totas las províncias argentinas de neuridura, de medicaments, de maquinas de cóser, de matalasses… Las relacions amb las classas nautas son totjorn estadas mai problematicas, sustot en aquela primièra estapa del Peronisme. Aquela politica sociala èra tanben la resulta de l’origina paura de Juan Domingo Perón e la siá femna. Coneissián la misèria qu’èra patida a fòrça pòbles e vilas argentins.
E fin finala, lo carisma dels sieus dirigents, dempuèi lo meteis Juan Domingo Perón e la siá mitica molhèr, Eva Duarte (“Evita”), la vertadièra arma de la siá politica sociala, e los posteriors politics que se son definits coma “peronistas”, coma Ernesto Kirchner e la siá femna Cristina Fernández.
Vertadièrament, lo Peronisme es un movement politic tipicament argentin, abitualament malaisit de comprene pels estrangièrs, e qu’es pas estat exportat a d’autres païses de l’America Latina.
Un article de Francesc Sangar*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm
