LO PERMIAN ALS PIRENÈUS
Un nòu estudi publicat al numeric Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology es estat tornamai signat per de cercaires de l’Institut Català de Paleontologia Miquel Crusafont (ICP), ont son descriches los cambiaments de la fauna e la flòra que i aguèron ara fa entre 290 e 270 milions d’ans, al parçan catalan del Berguedan. Los depaus mòstran un cambiament tre de luòcs umids amb de paluns fins a de terrens plan mai secs amb de sasons amb de monson. E tanben l’escantilhament dels anfibians.
Fa uns 252 milions d’ans, lo Permian començava a finir e balhar pas al Triassic e pendent un milion d’ans i aguèron fòrça erupcions volcanicas que lançèron a l’atmosfèra fòrça dioxid de carbòni. Aquò provoquèt un cambiament climatic prigond e entraïnèt la Granda Mòrt, l’escandilhament pus massiu e òrre de tota l’istòria de la planeta.
Una catastròfa climatica
Aquel cambiament climatic provoquèt la fin del 90% de totas las espècias del mond pr’amor d’una atmosfèra plan mens rica en oxigèn e tanben per de mars mai e mai acids. Fòrça vertabrats poguèron pas suportar aquel cambiament e uèi son sonque coneguts pr’amor del registre fossil e pro.
E una còla de cercaires de l’ICP estudièt doas epòcas anterioras a aquel escandilhament general; lo Cisuralian (fa 298 milions d’ans) e lo Guadalopian (fa 273 milions d’ans). Los cercaires poguèron aital descriure de grands cambiaments a la fauna pendent aqueles dos periòdes pr’amor d’un cambiament climatic.
L’estudi aguèt coma basa fossila los jaciments trobats al torn de Castellar de n’Hug e foguèron usadas de tecnologias coma l’estratigrafia e la sedimentologia per comprene melhor las ròcas e tanben la paleontologia per conéisser los èssers vius d’aquel moment.
L’estudi confirma que pendent lo Cisuralian, i aviá un paisatge de grands flumes e fòrça luòcs amb de paluns. Mas tanben i aviá ja d’activitat volcanica. Puèi, pendent lo Guadalopian, lo clima venguèt mai sec, plan mai sec. Lo nòu paisatge èra de desèrt amb de lacs que sonque recebián de pluèja monsonica pendent la sason umida e pro. Justament aquela aiga ajudèt a subreviure fòrça grops de vertebrats coma los tetrapòdes o animals de quatre pautas.
Los fossils de tetrapòdes del permian son pas gaire abituals mas òc que i a fòrça icnitas o traças fossilas. “Pendent lo Cisuralian, quora i avián fòrça flumes mas tanben fòrça volcans actius i aviá d’anfibians que daissèron de traças fossilas coma las de Batrachichnus, una sòrta de lausèrt plan pichon, çò diguèt Chabier De Jaime, cercaire de l’ICP. Tanben avèm trobat d’amniòtas, de reptils que daissavan de traças d’animals coma Hyloidichnus o Dromopus, o encara de parareptils, coma las trobadas de l’espècia Pachypes.
Totun, las traças del Guadalopian, en un clima mai sec a amb de pluèja sonque sasonala, apertenon a de terapsides, d’animals ancessors dels mamifèrs. Los cercaires trobèron de traças de grans terapsides, coma Brontopus, de carnivòrs.
“Èran de carnivòrs que demoravan al costat de captorrinids, de reptils semblables a de lausèrts, mas que podián arribar plan al mètre de longor e que foguèron los primièrs animals erbivòrs coneguts. Manjavan de conifèras e de falguièras, çò confirmèt Josep Fortuny, cercaire de l’ICP. “N’i a pas gaire, mas tanben avèm trapat de traças de parareptils, mas i aviàs pas pus d’anfibians”.
La Redaccion
