Aqueste meteis an un matematician estatsunitenc, Curtis Cooper, de la Universitat de Central Missouri, a descobèrt lo mai grand nombre primièr conegut. Aqueste meteis scientific aviá ja trobat lo nombre primièr mai grand conegut fins a uèi lo jorn : 2 elevat a la 74,207,281 potencia -1, qu’a un total de 22.338.618 chifras e es cinc milions de nombres mai grand que lo recòrd que ja i aviá alavetz.
Aqueste nombre es tant grand que non pòt èsser dit per cap persona e solament pòt èsser escrit. Es d’un tipe fòrça especial de nombre – e fòrça rar – que s’apella nombre primièr de Mersenne. Vaicí la crònica qu’a fach en exclusiva per Sapiéncia, lo matematician Joan-Glaudi Babois:
Una descobèrta matematica de tria
Un nombre es dich promier quora a soncament 2 divisors: 1 e eu-meme. Vaqui la debuta de la lista 2-3-5-7-11-13-17-19-23-29-31etc, ja coneguda despuei Euclides ( 3en siecle avant Jesus Crist).
Es coneigut que li en a una infinitat, e un autre matematician e fisician grec d’Egipte, Eratostenes (284 aC,192 aC) inventèt un mejan per lei trobar sonat Crible d’Eratostenes.
Maugrat aquò, fau precisar qu’aquel ome t’avia calculat la circonferencia de la Tèrra amé dei mesuras d’ombres (amé lei conversions de seis unitats trobem 39.000 quilomètres luega 40.000 quilomètres).
E li a pas gès de formula que balha totes lei nombres promier adonc a l’ora d’ara es un trabalh de recerca sus ordinator.
Ansin, lo mai grand nombre promier conegut es estat trobat lo 7 de janvier de 2016 : es 2^74 207 281-1, valent a dire 2 multiplicat 74 207 281 cops per eu meme e 1 levat dau resultat.
Aqueste es un nombre grandas estent que compren 22 338 618 chifas decimaus.
Lei nombres de questa forma N=2^p-1 monte p es promiers son dich de Mersenne dau nom d’un religios matematician fisician (1588,1648), que n’en a trobat tota una mena (amé dei mancas et dei decas) ) a son epòca.
Cronica matematica de Joan-Glaudi Babois *
*Joan-Glaudi Babois, professor de matematicas a la retirada e president de Provènça Tèrra d’Òc-IEO 83. Demòra actualament a Pinhans ont s’es botat, gràcias a Internet, a faire d’escambis amé tota una mena de grands matematicians dau monde entier coma Jaume Oliver Lafont, Paul Lamour, Paulo Ribenboim o Simon Plouffle e Neil James Alexander Sloane (creator de l’enciclopèdia online matematica O.E.I.S), monte a fach 7 contribucions.
En mai d’aquò, Joan-Glaudi Babois a depausat i a gaire de temps doás formulas à prepaus dei coeficients centraus dau binòme, sus lo site Mathematics Stacks Exchanges. Tanben a animat diverses talhièrs matematics coma Viatge au País dei Nombres o Viatge au País dei Formas.
A tambèn escrich de novèlas basadas sobre lei matematicas dins lo Gai saber, Lo Convise, e a participat en una revirada en occitan niçard dei « Sèt messatgiers » de Dino BUZZATI ( Juècs d’Espacis e de Temps, realizada per Reinat Toscano, Editions des regionalismes, 2015 ) amb un sens nombre de nòtas matematicas).
