Home SCIÉNCIA LO GENÒMA LO MEI LONG
LO GENÒMA LO MEI LONG
0

LO GENÒMA LO MEI LONG

0

Que demorè drin, mes la sciéncia que podó dejà confirmar quau ei l’espècia viva dab lo genòma lo mei long de tota la planeta. Aquò qu’ei estat ua descobèrta estonanta, pr’amor que los cercaires suspectavan pas qu’aqueth sia ua planta petita que demora a l’isla de Navèra Caledònia, au Pacific. Mes qu’ei l’espècia qu’a lo genòma lo mei long que jamei existí de totas las espècias passadas e vivas deu monde.

Tmesipteris qu’ei un genre pas guaire estudiat.

Lo nom de la planta qu’ei Tmesipteris oblanceolata e qu’ei ua espècia rara de heuguèra que i a a l’isla de Navèra Caledònia, au Pacific. Qu’ei un territòri qu’apartien a l’estat francés, e qu’adara pòt aver lo recòrd d’aver la planta dab lo genòma lo mei long de tota la planeta. En efèit, a dinc a 160.45 miliards de cobles de basas genòmicas (tanben ditas Gbp), e solament pr’açò dejà que pòt estar confirmat qu’ei l’ester vivent dab lo principau e mei long genòma deu monde. Mes enqüèra que quinsevolha espècia animau.

Atau, Tmesipteris qu’ei un genre pas guaire estudiat d’un grop de dinc a 15 espècias de plantas que demoran, sustot, en Oceania, en divèrsas islas deu Pacific deu Sud. Dinc ara solament èran estadas analisadas a nivèu genomic duas espècias d’aqueth grop, las nommadas T. Tannesis e T.oblicoa e las dus qu’avèvan dejà mostrat genòmas gigantescs, pr’amor qu’avèvan 73.19 Gbp la prumèra e 147.29 Gbp la segonda.

L’estudi, que comencè en 2023 quan lo cercaire Jaume Pellicer, del Jardin Botanic Royal d’Anglatèrra e ua tòca de cercaires que’s hasón enlà en Navèra Caledònia entà culhir divèrs especimèns de la planta Tmesipteris entà analisar lo lor genòma. L’analisi de l’espècia Tmesipteris oblanceolata que trinquè lo recòrd mondiau de genòma lo mei long, pr’amor que mostrè ua chifra de dinc a 160.45 Gbp, qu’ei dinc a un 7% mei long que lo de la planta japonesa Paris japonica, que n’avèva 148.89 Gbp. Entad ac restacar dab lo genòma uman, que cau raperar que la nosta espècia a solament 3.1 Gbp de cobles de genòmas.

Ua planta estonanta

“Tmesipteris qu’ei ua planta unica pr’amor qu’a un genòma estonant. Los lors ancèstres qu’evoluèn hè mei de 350 milions d’annadas e qu’ei hòrt mei abans que los dinosaures neishón. Demora sus troncs e brancas de divèrsas espècias d’arbos e lo son abitat qu’ei limitat a Oceania e dens d’aquera, a solament qualcunas islas deu Pacific Sud, dit lo cercaire Jaume Pellicer ».

“Qu’avem pensat que la planta Peris japonica avèva lo recòrd mondiau de genòma lo mei long pendent hèra annadas, qu’ajustè Pellicer. E dejà començavam a pensar qu’aquò ne cambiaré pas jamei. Mes qu’estó alavetz quora avem descobèrt que i avèva ua auta planta que tanben avèva un genòma enqüèra mei long, qu’afirmèn los cercaires. E trincar aqueth limit que hè pensar qu’au futur enqüèra ne podem trobar autes dab un genòma enqüèra mei long ».

Segon los cercaires, descobrir aqueth genòma adara n’ei pas lo resultat solament d’un viatge scientific e pro, pr’amor qu’estudièn pendent mei de 14 annadas com ei complèxe e divèrs lo monde deu genòma deus esters vius de la planeta. “Qui l’auré pensat ? Aquò demandèn los scientifics, qu’ei ua planta petita qu’estó pas jamei notícia entad arren, mes adara qu’ei la planta que trinquè lo recòrd mondiau deu genòma mei long, qu’ajustè la cercaira Ilià Leitch, tanben deu Jardin Botanic Reial anglés ».

“Se restacam las plantas dab autes organismes vius de la planeta, qu’afirmèn los cercaires, que podem confirmar que las plantas son qualcunes deus èstes vius qu’an lo nivèu genomic lo mei long e que son enqüèra hòrt mei complèxas que los animaus. Aquò que deuré provocar un cambiament de pensada dens la comunautat scientifica se volem aver ua vision hòrt mei dreta de la biodiversitat mondiau, çò ajustèn los cercaires ».

“La descobèrta tanben provòca se demandar mei de questions suu limit de çò qu’ei biologicament possible, ce digón. E que pensam qu’aqueth mistèri poiré estar lèu descobèrt ». L’estudi qu’estó publicat au numeric iScience.

La Redaccion

Aguesta cronica suu Ràdio país : https://soundcloud.com/radio-pais/natura-lo-genoma-lo-mei-long?in=radio-pais/sets/natura

 

Christian Andreu Nasquèt a Barcelona en 1972, estudièt jornalisme a l’Universitat Autonòma de Barcelona e son especialitat es la politica internacionala. Parla uech lengas dont l'occitan. A publicat lo libre Art i Lletres a Horta-Guinardó e a collaborat totjorn amb de jornals catalans, bascos e occitans coma La Veu del carrer, El Punt, Egin, A vòste e Jornalet. Es maridat, a dos enfants, Jana e Roger, e demòra a Reus.