De còps, la sciéncia umana es pas matematicament exacta. Maugrat que i a divèrsas espècias en la planeta que ja se son escandilhadas o son aprèp de l’extincion n’i a qualqu’unas que dison; vòli pas daissar d’existir. Una d’elas es un grand mamifèr: lo chival de przewalski.
Aquesta epopèia es encara mai granda se pensem que lo chival de Przewalski gaireben aviá dintrat ja dins lo camin de l’oblit. Aital èra la sieuna situacion. Se fa solament vint ans encara se’n podián trobar en la natura, pauc après foguèt considerat coma escandilhat.
Un programa de recuperacion umana, totun, poguèt desfar lo camin de l’extincion e ja n’i tòrnan a aver en China, Mongolia e ara Russia. Las estepas russas, prèp de la termièra amb Kazakhstan an tornat a veire coma aquel animal – qu’un còp demorèt dempuèi Kazakhstan e Mongolia fins a Russia e Ucraïna, demòra un autre còp en las sieunas tèrras.
Pr’amor que i an arribat sièis chivals de Przewalski qu’arriban d’Occitània ont son suenhats amb d’amor per una organizacion ecologista. Los scientifics russes demoran qu’aqueste grop inicial de sièis lèu poiriá crear un grop mai grand de 100 chivals. E amb eles se poirián repoblar las estepas russas. Demoraràn ara en la reserva d’Orenburg, una anciana base militara russa qu’es ara un airal natural estrictament protegit.
Lo darrièr mai grand airal nautral rus
Orenburg es un airal qu’a 26.500 quilomètres e aquò fa d’aqueste luòch “l’airal mai grand e contunhat, encara protegit de las estepas verges russas – çò diguèt Tatjana Zharkikh, cap de la reintroduccion del chival de Przewalski en Russia-. Maugrat que lo clima es plan dur, los chivals aimaràn l’airal se se pòdon noirir normalament. Non fa res que lo vent, lo frech e la nèu regnen en la region pendent tot l’an. Damb noiridura, lo chival de Przewalski es practicament invencible”.
Maugrat que lo programa de salvament de l’extincion del chival de Przewalski ja es estada considerada una escasuda, lo camin per sauvar aqueste animal totalament de l’extincion encara es long. De tèrras occitanas a volat fins a airals mongòls, chineses e ara russes. E tot e qu’encara demora fòrça trabalh per far, se pòt dire qu’òc, de còps, e benlèu paucs còps, l’òme fa de causas ben fachas. Aquesta ne seriá una.
Christian Andreu
