Sul vol, Sade escriguèt que lo jurament nacional sus la lei de proprietat es absurd: “Cossí exigir sus la part de l’òme que possedís pas lo respect per el que possedis tot? Es son dever, de segur, d’assajar la restitucion! ” La proprietat ela-meteissa, aquò es lo vol, ditz Sade. Lo raubaire prepausa una lei per punir lo vol contre se-meteis, lo raubaire original, e´l exigis d’eles qu’an pas d’autre recors que lo vol qu’onoren una tala lei! Las leis contra lo vol son alavetz absurdas!
Gorer, dins son libre, explica: “Aquesta distincion de classas es establida sus la proprietat; e Sade definís estrictament la proprietat come ‘un crim comes pels rics contre los paures … lo vol es que es punit pr’amor d’esser un assaut contre lo drech de proprietat; mai aquel drech es en se meteis un vol, alavetz la lei punís lo vol pr’amor qu’es un assaut contre lo vol.'”
Sus los dirigents, Sade ditz aquò: “Om pot governar los òmes que per mejan de la decepcion; afin de los decebre cal esser ipocrita; l’ome informat se permetrà jamai èsser contrarotlat, alavetz es necessari de lo privar de sapiéncia afin de lo contrarotlar come volèm …” Alhors ditz, “La politica, qu’apren als òmes cossí decebre lors semblables sens èsser se meteis decebuts, aquesta sciéncia nascuda de faussetat e d’ambicion, que l’òme d’estat apela una vertut, l’òme social un dever, e l’onest òme un vici …”
Analisi de la religion
La religion es analisada aital: “Quand l’òme fòrt volguet far esclau del feble, lo persuadiguet qu’un deu sanctificava las cadenas amb las qualas l’encadenava, e lo feble, estonat per la miseria, creguèt tot que l’autre li disiá.” Lo blasfemi pòt existir que se deu existís. S’i a pas de deu, puèi lo blasfemi e totes los autres ‘crims religioses’ pòdon existir non pus. Alavetz, cossí pòt om aver las leis contre eles? Mai se, a l’autra costat, òm crei en Deu, pòt òm creire que son Deu siá asses infantiu d’esser ofensat per la calomnia? Un tal deu es pas dins de nostra veneracion.”
De Sade condamna tamben la guèrra, la quala, ditz, manda un messatge faus ais eles otremar que devem voler egalament se liberen aprep lo nòstre exèmple. Es pas lo nòstre dever de far la guèrra contre eles, mai los mostrar per mejan del nòstre exemple pasible la natura d’una republica vertadièra. Proclama que la guèrra es simplament lo meurtre public e sanctificat, per la quala los òmes se chaplan per los tirans: “L’espada es l’outil de l’un qu’a tort, lo resort commun dels ignorants e dels piots.”
Tèxt original d’Alan Johnstone, Paregut dins The Socialist Standard, janvier 2015
Version en Oc d’Anthony Walker*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
