La mar Cariba es una petita part de l’Ocean Atlantic. Se tròba plaçada al Golf de Mexic e a coma frontièras America Meridionala, America Centrala e las Illas Cariba. La sieuna extension es de 2.754.000 Km2 e ara un nòu estudi confirma que fiula e que pòt èsser escotada a l’espaci.
L’estudi es estat realizat per la Universitat de Liverpool, qu’a estudiat la Mar Cariba entre 1958 e 2013, en tot analizar los nivèls d’aquesta mar aital coma la sieuna pression al fons de la mar. Son estats utilizats fins a quatre modèls per mesurar l’activitat d’aquesta mar oceanica e tanben s’a reculhit informacion amb de satellits per mesurar la gravitat de la Tèrra en aquesta region.
Lo fenomen foguèt detectat quan vegèron qu’a la mar Cariba i avián d’Ondas de Rossby que provòcan lo fiulet de Rossby. Aquò son d’ondas fòrça grandas que se propagan pauc cha pauc en direccion oèst – çò vòl dire cap a l’Ocean Atlantic -. Aquò provocariá que l’onda moriguèsse a l’oèst per reaparéisser a l’èst, una interaccion que se sona Vèrme de Rossby. Solament determinadas ondas pòdon far aquò, mas la sieuna influéncia es plan notable a la mar Cariba.
Un cicle de 120 jorns
Lo resultat es que l’aiga de la mar Cariba que patís aquest tipe d’ondas a un cicle de 120 jorns. Aquò es pro per afectar lo camp de gravitat de la Tèrra e pòt èsser mesurat a travèrs de satellits. Totun, lo fiulet que produsís aqueste fenomen non pòt èsser escotat pels umans.
“Aquò provòca de variacions al nivèl de la mar Cariba de fins a 10 centimètres a las còstas de Colómbia e Veneçuèla- çò confirmèt Chis Hughes, expèrt en sciéncia maritima d’aquesta universitat -. Compréner lo fenomen del fiulet de Rossby pòt ajudar plan a predire las inundacions de las còstas d’aquesta region”.
Lo fiulet de Rossby de la mar Cariba afectariá doncas las variacions del nivèl de la mar d’aquesta region en lòcs coma Barranquilla, a Colómbia, pr’amor que petitas variacions del nivèl de la mar pòdon afectar e fòrça las inondacions al continent amb creissements de fins a 20 centimètres del nivèl maritim.
De mai, los scientifics qu’an realizat aqueste estudi, creson que lo fiulet de Rossby a un impacte dirècte a tot lo nòrd de l’Ocean Atlantic pr’amor que regula lo corrent de la Cariba e es un precursor del Corrent del Gòlf, pèça clau dins lo desvolopament del climat de la planeta tota.
Christian Andreu
