Una nòva gòrja, plan mai granda que lo Grand Canyon de Colorado, l’an trobada una còla de scientifics. Mas es encara jos la nèu, dins la region que i a entre la Tèrra de la Princessa Elisabeta e l’èst d’Antartida. Los scientifics, après aver amassat de donadas seguras, confirman que poiriá èsser la gòrja mai granda de la Tèrra. L’estudi es estat publicat dins la revista scientifica Geology.
“Las donadas del satellit pòdon pas èsser marridas”, çò afirma la còla scientifica qu’a estudiat la gòrja mai granda de la planeta, jos la nèu d’Antartida. Se pensa qu’aquel grand accident geografic fariá aperaquí 1100 quilòmetres de long e un quilomètre de prigondor. Aquò es fòrça mai grand que lo Grand Canyon estatsunitenc e fa que siá la gòrja mai granda descobèrta fins ara sus la Tèrra.
E mai se las donadas devon èsser encara confirmadas amb de mesuras dirèctas, la còla de scientifics qu’a fach l’estudi ditz que la gòrja es fòrça anciana, plan mai que la nèu que cobrís lo continent antartic. En mai d’aquò, an soslinhat que la gòrja es connectada amb un lac sosglacial qu’encara a d’èsser descobert per la sciéncia.
La descobèrta s’es publicada adès, après qualques meses de trabalh d’una còla de scientifics de las universitats anglesas de Durham, Newcasttle e Londres, qu’an estudiat en detalh las donadas obtengudas a travèrs d’ondas ràdio lançadas a travèrs del glaç antartic per far una mapa de la region.
De donadas estonantas
Los scientifics qu’an fach aquel estudi demandan ara una atencion mai granda sus Antartida pr’amor qu’es un continent encara pauc estudiat. “Es estonant de pensar que i a d’accidents geografics tan grands com aqueles encara uèi”, çò ditz Stewart Jamieson, cap de la còla scientifica qu’a fach l’estudi. “Es una region de la planeta mai granda que lo Reialme Unit e encara coneissèm pas pro ben çò que i a jos lo glaç. La vertat es qu’es mai coneguda la superfícia de Mart que la d’Antartida”, çò precisa.
Per tant, ara vòlon mandar una còla scientifica sus plaça, per estudiar dirèctament las donadas obtengudas per satellit. En fasent aquò dison que se poirá comprene melhor la capa de glaç e cossí ela agís amb los cambiaments climatics. Una còla es ja partida en avion amb las tecnologias mai modèrnas de radiolocalizacion per ensajar de provesir de donadas definitivas a la fin d’ongan.
“Descobrir una cadena giganta de montanhas que fa petit lo Grand Canyon es totjorn una descobèrta passionanta”, çò confirmèt Martin Siegert, d’aquela còla scientifica. “Ara los geoscientifics vòlon far d’experiments per confirmar definitivament las donadas inicialas e far public qu’en 2016 s’es trobat un dels accidents geografics mai grands de la planeta”, çò apondèt.
En tot atendre de donadas mai seguras, demorarem a esperar una descobèrta tan granda. Seriá una descobèrta liada al cambiament climatic que vivèm a l’ora d’ara. E benlèu los geografs poirián dire que tot es pas marrit quan lo clima càmbia e que la nèu se desfà.
Christian Andreu
