Hèra celèbre, pr’amor de la difusion de hèra fotografias de la medisha aus libes d’art au long de tot lo sègle XXen, la Dauna deu Capulet, tanben coneguda com Venus (maugrat que jamei nat cercaire podó confirmar qu’ei de sèxe femenin) de Brassempoi, qu’ei ua de las representacions d’ua fàcia umana mes ancianas de tots los temps. De hèt, los darrèrs estudis suu son atge que conforman qu’estó bastida pendent lo Solutrean, sustot enter adara hè 26.000 e 24.000 annadas.
La Dauna deu Capulet qu’ei solament un tròç d’estatueta, maugrat que hèra cercaires avertín dejà pendent lo moment qu’estó descobèrta (1894) que dilhèu jamei estó ua estatueta entièra e qu’estó solament un ensai, car qu’estó trobada a l’Espuga deu Papa, en Breassempoi, a costat de dinc a 9 tròçes mei d’estatuetas hètas dab evòri.
La fàcia umana mei anciana
La Dauna deu Capulet n’ei pas importanta pr’amor de la soa valor arqueologica mes tanben pr’amor qu’ei, dilhèu, la representacion umana mei anciana d’ua fàcia umana dab escultura. Lo son atge que la restaca e plan dab autas venus preïstoricas tanben plan celèbres dont la Dauna de Lespuga, la Venus de Willendorf (Àustria) o enqüèra la Venus de Dolní-Vestovice (Republica Chèca). L’originau que demora au Musèu Nacionau d’Arqueologia de Saint-Germain-en-Laye, a París.
Despuish la soa descobèrta per Edoard Piette en 1894, tots qu’estón d’acòrd sus la soa extraordinària excepcionalitat. E divèrsas analisis e estudis non poguèron acabar dab nada conclusion comuna entà tota la comunautat arqueologica mondiau.
Pr’amor que la Dauna deu Capulet, considerada uei tanben coma ua de las representacions artisticas mei ancianas de Gasconha e dilhèu d’Euròpa tota, tanben que pòt representar aqueth país. A ua henuda a la part esquerra deu cap que sembla originau. Quasi non mòstra los uelhs e lo nas qu’ei plan beròi. N’a pas boca e la fòrma de la fàcia qu’ei triangulara. En mei d’aquò, los arqueològues non son briga d’acòrd suu capulet que sembla aver suu cap.
Qualcunes expèrts qu’afirman que seré un capulet representat dab regas verticaus e orizontaus (pr’amor qu’a l’epòca lo climat èra plan hred) mes autes enqüèra que sostiénen que non i auré cap capulet, mes que seré lo cabèl en fòrma de trenas d’ua persona (qu’ei tostemps estada nommada dauna maugrat que jamei nat cercaire confirmè qu’apartiénia au sèxe femenin e que tanben poiré plan èste masculina).
Qu’ei plan restacat dab ua grana discussion arqueologica au long de tota la prumèra mieitat deu sègle XXn sus la soa racialitat. Los darrèrs estudis mei modèrnes que confirman que la nosta espècia (Homo sapiens sapiens) qu’arribè a Euròpa haut o baish hè 42.000 ans – dilhèu mei enqüèra – despuish Africa. E, donc, los prumèrs èstes umans que i arribèn qu’èran de pèth negra e pas blanca.
Aquera idèa, uei plan acceptada, que creè ua giganta discussion scientifica dinc a 1950, pr’amor que los europèus podèvan pas acceptar que la lor origina foguèssen òmis e hemnas negres.
Mes au delà d’aquera discussion, que semblaré drin esterila, uei los cercaires que prefereishen se demandar quau foncion avó la Dauna, pr’amor que totas las venus d’aquera epòca que son estadas restacadas dab foncions sociaus o enqüèra religiósas, mes au delà de las foncions artisticas.
Quin que sia, la Dauna deu Capulet qu’ei ua venus occitana (gascona) qu’estó bastida adara 26.000 ans a. Drin mei ne podem díser. Ne sabem pas enqüèra s’ei la representacion d’un òmi o d’ua hemna. D’ua hemna dab trenas au cabèl o qu’avèva un capulet entà se protegir deu hred. Ne se representava ua persona reau o estó solament ua representacion ideau de la Mair Tèrra.
Totun, aprés la véder, solament nse podem estonar. Pr’amor qu’ei un tròç d’estatueta plan polid e singular, e lo son atge que hè de la Dauna deu Capulet gascona un deus exèmples mei ancians d’ua representacion artistica d’un uman. Se aquesta qu’estó un òmi o ua hemna blanca o negra, se avèva un capulet au cap o solament trenas ei, e contunharà d’estar, un mistèri que solament cadun de nosauts podem resòlver.
Un article de Christian Andreu
