ISTÒRIA EVOLUTIVA DELS ARBRES (2)
La Tèrra tornèt cambiar sas condicions de vida e comencèt l’epòca nomentada puèi Carbonifèr, tanben amb de caracteristicas pròprias. Lo clima se tornèt mai caud e umid. De grandas regions èran plans de bòsques e paluns amb de falguièras e molsas pertot. Foguèt l’edat que s’i tròba un dels arbres pus ancians, lo Lepidodendron.
Lepidodrendon aviá encara de caracteristicas anticas. Aviá d’escatas e podiá arribar fins als 30 mètres de nautor. Lo tronc de l’arbre fasiá mai de 3 mètres de diamètre, çò que fa de d’aquel un gigant dins lo mond ancian vegetal. Semblava plan un palmièr mas o foguèt pas e a la fin de sas brancas aviá de pinhas amb d’espòras per se reproduire.
Pendent la fin del Carbonifèr, fa 286 milions d’ans, la Tèrra vegèt aparéisser las primièras conifèras gimnospermas. Foguèron un biais d’arbres que protegissián lors granas dins de pinhas (una estructura doncas de defensa e de las mai ancianas dins lo mond dels arbres). Totun, e maugrat èsser d’arbres primitius (pr’amor que son dins lo grop dels primièrs que i aguèt) son sistèma de reproduccion foguèt fòrça mai bon que lo d’autres tipes d’arbres que venguèron apuèi. Aital, cal soslinhar un tipe d’arbres, las primièras conifèras, amb un sistèma d’espandiment natural tras qu’ordinari.
Maugrat aquel sistèma, cap de las conifèras que demorèt en aquela epòca subrevisquèt fins uèi lo jorn. En l’actualitat solament podem trapar de cosins luenhans d’aqueles arbres. Son divèrsas espècias d’Araucaria, Podocarpus e Taxus. Sens ne saber encara perqué, foguèron d’espècias d’arbres qu’evolucionèron pas pus.
La naissença de Pangea
Lo moviment tectonic dels continents (descobèrt per Wegener pendent lo començament del sègle XXen) menèt a la creacion d’un solet supercontinent format per l’ensemble de totes los que i a uèi a la Tèrra. Aquò se debanèt fa entre 280 e 193 milions d’annadas. La partida mai septentrionala es nomentada Laurasia e dins d’aquela i aguèron las massas continentalas d’America del Nòrd, Euròpa e Asia. La partida pus meridionala, Gondwana, amassèt America del Sud, Africa, Aràbia, Índia, Austràlia e Antartida.
Divèrsas mòstras scientificas de la superfícia glaçada d’Antartida an donat de pròvas de l’existéncia d’un cèrt arbre nomentat Nothofagus moorei (un fai antartic) – d’efièch èran d’arbres de la sieuna familha-. Demorèron dins la region antartica (çò que se pòt pas provar es que n’i aguèsse pas tanben en d’autres continents) ara fa d’aperaquí 200 milions d’annadas.
Son la pròva scientifica cèrta que, abans lo Mesozoic e l’edat que los dinosaures comencèron conquistar la planeta (pendent lo Triassic), los arbres ja èran estats arribats a totas las regions de la Tèrra. Atanben als luòcs amb un clima pas tant caud (cal imaginar que, maugrat aver pas las condicions climaticas qu’a uèi lo jorn, èra un continent fred). Aquò se debanèt fa 245 milions d’annadas e vòl dire que los arbres ja avián conquistat la planeta tota tre las primièras plantas Cooksonia. Mens de 200 milions apuèi, los arbres ja èran los sobeirans de la planeta blava.
La Redaccion
