Après la descobèrta de Zelanda coma lo seten continent de la Têrra, – que ja ne informèt Sapiéncia – caliá far una expedicion scientifica al luòc. Maugrat que 94% de la tèrra d’aquel continent es jos las aigas, un estudi de mai de dos meses balha de nòvas coneissenças sus lo continent misteriós.
Mai informacion es arribada amb l’expedicion internacionala afiliada al Programa de Descobèrta Oceanica Internacionala (IODP en anglés). Aprés desbarcar en Hobart (Tasmania, lo vaissèl de recèrca scientifica JOIDES Resolution son començadas d’èsser fachas publicas las primièra donadas.
Zelanada, lo seten continent de la Tèrra, a una superfícia de 4,9 milions de quilomètres cairats e quora èra partida de l’ancian supercontinent Gondwana, fasiá un 5% del total d’aquel territòri. Los recercaires son anats a las montanhas mai nautas de Nòva Zelanda mas tanben las aigas mai prigondas de l’ocean per cercar mai donadas scientificas.
Un continent desaparegut pendent fòrça temps
“Es un continent enfonzat qu’a demorat fòrça temps jos los oceans e per ansin se coneissiá pas la sieuna existéncia – çò diguèt Jamie Allan, director de la Fondacion de Sciéncias Oceanicas dels Estats Units e que partecipèt en l’expedicion-. Après 60 milions d’ans ara avèm pogut estudiar la sieuna istòria e geografia”.
Aital, los scientifics son arribats a luòcs amb mai d’1,25 quilomètres de prigondor dins l’ocean e son estats amassats mai de 2,5 quilomètres de crosta terrèstre que mòstra la geografia, vulcanisme a clima de Zealand pendent los darrièrs 70 milions d’annadas.
Segon la còla expedicionaria, son estats trobats mai de 8.000 especimèns d’espècias fossilas que pròvan que la fauna e la flora de Zelanda foguèt pas totjorn egala a uèi lo jorn. Ansin o confirmèt Gerald Dickens, de l’Universitat de Rice e cap de l’expedicion.
“La descobèrta d’organismes microscopics que demorèron en d’aigas caudas, espòras e pollèn de plantas terrèstres –çò avisèt Dickens – demòstran que lo clima e geografia d’aquel continent foguèt totalament desparièr pendent lo passat”.
Una nòva descobèrta es que l’anèl de fuòc de l’ocean Pacific provoquèt de cambis dramatics en los oceans e fòrça activitat volcanica al torn de Zelanda fa entre 40 e 50 milions d’ans. De mai, lo continent se desseparèt d’Austràlia e l’Antartida fa 80 milions d’ans.
“Lo cambi patit per Zelanda pendent aquela epòca – çò diguèt Rupert Sutherland, de l’Universitat Victoria de Wellington, balha encara mai donadas claras sus los dramatisme d’aquel temps. Tot aquò auriá pas pogut èsser descobèrt sens aquesta expedicion scientifica”.
Al delà, la còla scientifica a confirmat que i aguèron fòrça cambis geografics al nòrd de Nòva Zelanda e que lo clima qu’a aquel airal uèi lo jorn es clau per comprene la fauna e la flora del sud del Pacific alara e uèi. Segon aquò, los scientifics aurián descobèrt de camins per los animals e las plantas per marchar fins aquela region.
De mai, l’expedicion serà clau tanben en la comprension de los depaus sedimentàris e cossí fonciona la tectonica de placas de la planeta. Un fach qu’afècta, çò dison los recercaires , e pro, lo clima mondial. Ara preparan de simulacions informaticas per poder predire los futurs cambis de la region e lo clima de Zelanda.
La Redaccion
