ERA LENGUA MAIRAU EI ENTÀ TOSTEMP

Era lengua mairau ei era prumèra qu’aprenem ath long dera nòsta vida e ei aquera que codifica era manèra de percéber eth mon. Coma tau, ei diferenta de totes es autes lengües que podem apréner mès endauant. E atau s’a confirmat scientificament qu’aguesta non se desbrembe jamès.

Aquerò ei çò que ditz ua recèrca hèta per ua equipa de scientifics canadians deth Departament de Psicologia dera Universitat McGill. Per çò que semble, era nòsta prumèra lengua o lengua mairau hè que se formen representacions des estimulacions sonòres damb qué ei hèt eth lenguatge. E aqueres representacions neuronaus contunhen d’existir en cervèth, per mès qu’aquera lengua non s’age tornat mès a enténer annades dempús.

Ja se sabie qu’es lengües apreses abans des dotze ans podien cambiar es estructures cerebraus, de faiçon que totes es autes lengües se sobreposaràn as estructures cerebraus ja existentes e pr’aquerò tostemps i aurà ua arrevirada inconscienta.

Mès ara es investigadors an volut determinar s’aquerò ère vertat e se ua lengua mairau, damb eth temps, se podie desbrembar. Entà aquerò hegen ua espròva damb tres ensembles de mainatges diferenti.

En prumèr grop i auie dròlles neishudi en China, mès adoptadi per quebequesi. En dusau, es mainatges parlaven chinés e francés. En tresau, sonque francés. En es tres grops es dròlles enteneren a parlar chinés entant qu’era sua activitat cerebrau ère escanejada.

Era resulta siguec susprenenta. Es dròlles deth prumèr e deth dusau grop auien ua activitat plan solida en emisfèri esquèr deth cervèth, associada damb era capacitat de deschifrar ua lengua. Per contra, es dròlles deth tresau grop sonque auien activitat en emisfèri dret deth cervèth, associada damb era capacitat de deschifrar es sons.

D’aqueth estudi, donques, ne podem trèir dues conclusions; era prumèra: es dròlles deth tresau grop non deschifrauen eth chinés coma ua lengua. Era dusau: es mainatges deth prumèr grop, a maugrat que non aguessen entenut chinés des de hège ans, eth sòn cervèth encara lo deschifrava.

“Aquerò vò díder qu’es representacions neuronaus des sons deth lenguatge demoren en cervèth annades de temps” diguec ua des scientifiques qu’an miat a tèrme er estudi.

Damb aquerò se confirme qu’era lengua mairau ei çò que mos umanize e mos da confidança pr’amor qu’aprenam a èster animaus simbolics, que parlen e coneishen eth món damb simbèus. Era lengua mairau ei era lengua que mos ensenhe a dar un nòm as relacions, sensacions e causes. E l’estimam tant pr’amor que cambiar-la vò díder empraubir-se o desaparéisher. Pr’amor que sonque pòt víuer s’ei parlada. E ara sabem que non se desbrembe jamès.

Christian Andreu