ERA BATALHA DES LENGÜES EN CHINA
China non ei un país uniforme. Maugrat era vision qu’eth govèrn chinés vòl ofrir i a apròp d’un centenat de lengües encara viues en aguesta Republica, era mes grana de tota era planeta. E açò ei gaireben un tresau part dera populacion – mes de 400 milions de persones –qu’encara parlen d’autes lengües desparières ara lengua oficiau, eth chinés mandarin.
Segontes era revista Ethnologue n’i a 292. Era paur des governanti chinesi ath separatisme politic contunhe damb voler impausar un tipe fòrça determinat – eth mandarin – d’escritura sus toti es abitants d’aguest país. Totun, d’autes lengües (tibetan, iogor, cantonés ) contunhen era batalha des lengües ena Republica mes grana dera planeta.
Ua batalha que se pòt véder aué en protèstes de minoritats coma era cantonesa – damb ua lengua parlada per tanta gent coma er italian e damb 60 milions de parlaires -. Quand Nintendo decidic lançar Pokemon Go en mandarin e pas en cantonés i aueren manifestacions de protèstes en Hong Kong. Un hèt impensable en Occident. Perqué ? Pr’amor qu’eth govèrn contunhe era sua luta en tot voler impausar eth mandarin a toti es chinesi.
Eth país des 300 lengües
Eth chinés non ei ua soleta lengua mès un grop de lengües que se pòden compréner entre eres en divèrsi grads. La sua origina ei era lengua parlada pera etnia Han chinesa – e qu’ei un des dos tipes de lengües dera familha chinotibetana. Segontes es chifres oficiaus mes de 1.000 milions de persones en China parlen aguesta lengua mès la varietat de lengües e tanben de dialèctes en aguest país contunhe de crear problèmes as autoritats chineses.
Maugrat que ja i an auut quauques pròves entà cambiar era representacion grafica deth mandarin a trauèrs d’un alfabet mes facil damb eth Pinyin, era imposicion dera escritura chinesa contunhe damb era tecnologia mes nòva. Encara i a mes de 100 chinesi que non la saben liéger.
E ara es joeni son contraris a aguesta imposicion pr’amor que non ei permetut d’escríuer tot çò que vòlen díder. I a una mòda entre es mes joeni d’utilizar er alfabet Pinyin o d’escríuer damb caractèrs inventadi pr’amor que solament atau pòden s’expressar ben e en es sues lengües e dialèctes.
Non ei de créder qu’aguesta tension lingüistica pòrte ara adopcion d’un alfabet. China a podut hèr dintrar mes de 700 milions de chinesi en eth mandarin damb es nòves tecnologies. Mès era batalha contunhe. Ac harà pr’amor de rasons nacionaus e culturaus e maugrat era mandarinisacion lingüistica. Tibetans, iogors e cantonesi contunharàn sens voler utilizar eth mandarin. E es joeni son de mes en mes contraris a aguesta escritura chinesa. Era conseqüéncia finau dilhèu poirie èster que China poirie èster un dia un solet mercat lingüistic mès era unitat sociau e politica serà mes dificil de trapar.
Era Redaccion
