S’auva sovent que l’empatia seriá un pròpe de l’òme. Pertant, la recercha en etologia met en evidéncia daus comportaments altruistas dins la natura. L’empatia proven de çò que ’pelan los neurònis miralhs que permeten a chascun de s’identifiar a quauqu’un mai, de percebre sas emocions e quitament d’esprovar la dolor quand vesen quauqu’un sufrís, per exemple si quauqu’un es triste o se fissa una espina dins lo det.
L’ocitocina, una ormòna neurotransmetritz, sembla jugar un ròtle màger dins queu fenomene que mena per exemple un animau a ne’n conortar un autre que vei sufrir o qu’a vist endurar una experiéncia penibla coma se constata chas los chimpanzés per exemple, tau coma Frans de Waal, un primatològue de l’Universitat Emory, l’a mes en evidéncia. Privats d’ocitòcina, los primates se conortarian pas mai (tot coma dins una experiéncia menada sus daus rats daus champs per Larry Young e James Burkett, Centre nationau Yerkes de recercha sus los primatas, Universitat Emory en Georgia).
Los cas d’altruisme degut a l’empatia se tròban donc tanben dins la natura. L’i a los grands monins, segur, que ne’n son capables, mas tanben daus animaus coma los elefants, los daufins, los chens, los chavaus o daus auseus coma los papagais o las graulas o los quites peissons. Qu’es donc pas nonmàs los animaus emb un naut niveu de cognicion que son concernits.
Los cerchaires an fach de las experiéncias que fan veire que si los chimpanzés deven chausir entre activar una maneta per lançar una gratificacion individuala o una gratificacion comuna, chausissen la comuna per que lors partenaris pueschan tanben profiechar de la recompensa. Observan tanben queu fenomene entre quitas espécias, per exemple, un chimpanzé que protegis e tòrna un riton en dangier a l’aiga.
S’es tanben mes en evidéncia qu’un animau mautractat dins un elevatge contamina negativament tots los animaus de l’elevatge. Per exemple, un ganhon que se ten pas fier provocará un stress chas sos congeneres çò que pausa question sus los elevatges industriaus que totas las bèstias l’i son pauc que pro mautractadas (manca d’espaci vitau, manca d’igiena, nuridura per engraissar, maláudias…). Se pòt pensar que l’empatia puesche èsser un fenomene que favoriza l’aprendissatge d’un tropeu per « economia de mejans » (en çò que, entau, fai pas besunh que tot lo tropeu experimente la mesma emocion o dolor).
Una emocion mai femenina
Sembla tanben que l’empatia siá mai desvelopada chas las femelas que non pas chas los masles, benleu per ’mor que l’evolucion a favorizat los comportaments mairaus mai sensibles devers lor progenitura que non pas las femelas mai distantas que laissavan de costat lors pitits.
Los comportaments dins la natura son donc pas nonmàs motivats per la competicion e l’interès personau tau coma la teoria de l’evolucion de Darwin a longtemps menat los umans a pensar. Los scientifics an metut plan de temps avant d’admetre e de metre en evidéncia queu fenomene puei que tendian a atribuir quilhs comportaments a de las motivacions egoïstas. Totparier, l’empatia es pas totjorn positiva puei que los comportaments crudeus pòden tanben èsser liats a quela facultat chas los umans tot coma chas los animaus non umans.
*Joan-Cristòu Dourdet
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
“L’Age de l’empathie, leçons de la nature pour une société solidaire”, éditions Les liens qui libèrent, 2010, 392 p.
https://www.sciencesetavenir.fr/animaux/l-empathie-un-sentiment-tres-animal_127784
https://www.sciencesetavenir.fr/animaux/tous-les-animaux-sont-ils-doues-d-empathie_101112
https://www.lemonde.fr/planete/article/2010/02/26/des-animaux-doues-d-empathie_1311733_3244.html
