DESCOBÈRT UN PICHON PTEROSAURE DESCONEGUT
Fins uèi lo jorn se pensava que los cèls del Cretacèu èran ocupats solament per pterosaures de mesuras grandas. Ara, una còla de paleontològs canadians a descobèrt un pterosaure desconegut fins ara. Visquèt fa 77 milions d’annadas e las sieunas mesura fan d’el un rèptil volador estonant: amb las alas dubèrtas solament fasiá 1,5 mètres.
Es pr’aquò que la descobèrta d’aqueste nòu pterosaure es estonanta: las sieunas pichonas mesuras. Lo fossil trobat aperten a un grop de pterosaures qu’avián pas de dents e amb alas cuertas sonat azhdarquids. Un fach pauc comun entre los pterosaures de l’epòca. Çò de comun èra que los pterosaures de la fin del Cretacèu aguèsson unas alas fòrça mai grandas entre los 4 e los 11 mètres de mejana).
Fins ara la paleontologia solament aviá trobat fossils de pterosaures mai grands e tanben d’aucèls al Cretacèu. Totun, aquesta nòva descobèrta balha fòrça nòva informacion sus la diversitat biologica e la capitada dels pterosaures pendent aquela epòca.
Una capitada de milions d’ans
“La descobèrta d’aqueste nòu pterosaure es estonanta pr’amor que suggerís que los pichons pterosaures tanben demorèron fins a la fin del Cretacèu – çò diguèt la cap de l’estudi Elisabeth Martin-Silverstone, de l’Universitat de Southampton-. Los òsses son plan mal conservats. D’autres animals mai grands de la fin del Cretacèu s’an conservat melhor en environaments nòrd-americans”.
Aital, lo fossil trobat es lo primièr que s’a descobèrt scientificament de la fin del Cretacèu amb aquesta mesuras. L’umerús, vertèbras e d’autres tròçes d’òsses descobèrts foguèron trobats en l’illa de Hornby, en la Colombia Britanica canadiana en 2009. Maugrat aquò, l’estudi e l’analisi del fossil a pas permés lo classar definitivament dins 2017.
“Es pas un bon fossil. Es luenh d’o èsser mas es encara una descobèrta fòrça importanta e estonanta – çò diguèt lo tanben cap de la còla paleontologica que l’a estudiat, Mark Witton, de l’Universitat anglesa de Portsmouth-. Es pauc abitual trobar fossils de pterosaure pr’amor que las sieunas esqueletas son mai fragilas e los òsses mai pichons. Mas sèm estat uroses de trobar aqueste fossil pro ben conservat de fa milions d’ans”.
Urosament, aqueste fossil a pogut balhar pro informacion scientifica per determinar l’edat del pterosaure e quand moriguèt. Êra un animal adult, dison los paleontològs. E tanben èra una espècia de pterosaure plan pichona. “Avèm pogut confirmar qu’èra pas un animal jove d’una autra espècia de pterosaure- çò diguèron-”.
De mai, la paleontologia a pogut ara confirmar que la fin del Cretacèu foguèt una epòca amb una diversitat biologica de pterosaures mai granda encara. I avián, tanben, espècias pichonas coma la d’aqueste azhdarquid.
Las imatges d’aqueste article son de l’artista anglés Mark Witton.
Christian Andreu*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
